تبعات مختل شدن مراسم خاکسپاری و سوگواری ناشی از ویروس کرونا برای خانواده ها چیست؟
سوگواران سوگ نکرده در ایام غم انگیز ویروس کرونا!
نویسنده: احمد جبارزاده؛ مددکار اجتماعی و مشاوره خانواده
پرسشی که هم اکنون به طور جدی مطرح است این است که: سوگوارانِ کرونا و بازماندگانِ متوفی که امکان برگزاری مراسم و آئین را ندارند، چه می شوند؟ و چه باید کرد؟!
مقدمه: تاریخ پدیده مرگ با تاریخ پدیده تولد همزمان است. انسان ها از ۱۲۰ هزار سال پیش تاکنون، برای کنار آمدن با غم و فراق و مرگ عزیزانشان از آئین ها و مراسمی که زیر سایه فرهنگ، دین، باورها، هنر، و اخلاقیات و ارزش ها بوده است. استفاده کردن و هدف نهایی همه این آداب و مناسک این بوده که: بازمانده های متوفی به آرامش برسند.
مراسم عزاداری در واقع مسکن و التیامی است به زخم بازمانده. استرس دل کندن؛ اضطراب و تنهایی، ترس از مرگ و همه و همه در شبکه حمایت اطرافیان، در گریه ها و ناله ها، در خاک سپاری و دور هم جمع شدن ها، درد را آرام آرام کاهش می دهد. و این کارکرد عزاداری است. این درد جدایی از عزیزان چه بعلت کرونا و چه به هر علت دیگری در این دوران بحرانی سخت از قبل هم شده است! چرا که امکان عزاداری جمعی نیست. امکان خداحافظی از عزیز از دست رفته نیست و امکان التیام با برگزاری مراسم و متصل شدن به منبع حمایتی دیگران وجود ندارد.
تبعات فقدان سوگواری در بازمانده ها
احساس درماندگی شدید: قطع شدن یک اتصال امن ، فوت عضوی از خانواده حس ناتوانی و درماندگی را موجب می شود.
احساس تنهایی شدید: مزه تلخ تنهایی در ذائقه روحی و روانی و عاطفی بازمانده مزمزه می شود.
عدم پذیرش روانی و عاطفی مرگ عزیز: از بُعد روانی و فکری و عاطفی پذیرش و کنار آمدن با این‌حادثه به تأخیر می افتد.
عزاداری تاخیری به شکل سونامی: تمام واکنش های غم و اندوه و خشم و درد دیرتر ولی با شدت بیشتر بر می گردد.
ترس و اضطراب و خشم: این حس های ناخوشایند به دلیل تنهایی شدت پیدا می کند.
افسردگی در آینده: این احتمال با درصد بالایی برای آینده پیش بینی می گردد!
تنش در خانه: به دلیل حال بد، مسیر تخلیه هیحانات به شکل تخریبی به سمت اعضای خانواده حرکت می کند.
نحوه خود کمکی بازمانده در این شرایط
گریه: اجازه بدهیم تا واکنش های طبیعی عاطفی و روانی همانند گریه اتفاق بیفتد. گریه خود یک زبان بیان درد است که آدمی را آرام و درمان می کند.
گفتگو با اطرافیان: برقراری رابطه کلامی و عاطفی با اطرافیان و بستگان خود اعضای مجازی بسیار توصیه می گردد.
انجام مراسم در حد ممکن و حتی فردی: اگر چه امکان برگزاری مراسم‌نیست اما از حداقل ها صرف نظر نکنیم و آنرا انجام دهیم.
گفتگوی ذهنی با متوفی: صحبت کردن ذهنی در اوایل فوت، کمک‌کننده است.
عدم اصرار بر سریع گذر کردن از ناراحتی روحی و روانی: باید با درد روبرو شد
اخذ مشاوره: اخذ کمک تخصصی در زمانی که شدت گفتگو با افرادی که آنان هم عزیزان شان را از دست داده اند هر کس به روش خود عزاداری نماید. وظیفه اقوام، دوستان و آشنایان در این مرحله حمایت همه جانبه اعضای خانواده از همدیگر همدردی و حمایت روانی و عاطفی از طریق فضای مجازی بر طرف کردن کمک های مورد نیاز درد و دل کردنک و شنونده بودن برای بازمانده
پیگیر در حمایت: وظیفه ما در این دوران دردناک صرفاً یک سلام و تسلیت گفتن نیست. باید مدام و به شکل مجازی و عاطفی در کنار بازمانده ها تا مدت ها باقی بمانیم.
