اجتماعی شدن از طریق فعالیت بدنی: نقش خانواده

اجتماعی شدن از طریق فعالیت بدنی: نقش خانواده

یادداشت اختصاصی از دکتر مریم نزاکت الحسینی؛
دانشیار گروه رفتار حرکتی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه اصفهان

فعالیت بدنی و بازی چه به صورت فردی و چه گروهی، نیروی اصلی اجتماعی شدن در دوران کودکی است. مشارکت در فعالیت های بدنی، بازی یا رقابت های ورزشی سبب ایجاد پیوند اجتماعی بین کودکان و به دنبال آن افزایش رفتارهای جامعه پسند و در نهایت پذیرش اجتماعی می گردد.

امروزه در کشورهای پیشرفته کودکان به طور گسترده ای در فعالیت های ورزشی شرکت می کنند. به عنوان مثال در کانادا  هفتاد و یک درصد کودکان شش تا نه سال و هشتاد و چهار درصد کودکان ده تا سیزده سال ورزش می کنند. در نروژ هشتاد و هفت درصد کودکان پنج تا نه سال حداقل یک بار در هفته ورزش می کنند. یک سوم این کودکان عضو باشگاه های ورزشی هستند و فعالیت های بدنی سازماندهی شده را دنبال می کنند.

دلایل افزایش چشمگیر مشارکت کودکان در ورزش موضوعی است که بسیاری از تحقیقات به آن پرداخته اند. عوامل مختلفی بر مشارکت ورزشی کودکان تاثیر می گذارند. برخی از تحقیقات بر روی عوامل درون فردی مثل متغیرهای دموگرافیک، بیولوژیکی، روانی اجتماعی و رفتاری متمرکز شده اند. اما  ورزش جوانان یک تجربه اجتماعی است و عوامل بین فردی یا فاکتورهای اجتماعی نقش بسیار مهمی در آن بازی می کنند. این فاکتورهای اجتماعی شامل خانواده، خواهران و برادران، دوستان، معلمان و حتی افراد تاثیرگذار دیگر می باشند.

بر طبق تحقیقات خانواده نقش موثری در فرآیند اجتماعی شدن کودک از طریق ورزش، بازی می کند. تصمیم کودک برای شرکت در فعالیت های حرکتی و انتخاب نوع این فعالیت ها تحت تاثیر خانواده است. هر کدام از والدین نقش های مختلفی در اجتماعی کردن کودکان از طریق شرکت در فعالیت های فیزیکی بازی می کنند. محققان نقش مادر را برای دختران و نقش پدر را برای پسران مطرح می کنند. به طوری که مادر برای فرزند دختر خود نقش یک مدل و نمونه ورزشی را بازی می کند. پدران مشارکت ورزشی پسران را به شدت تقویت می کنند. برخی از پژوهشگران معتقدند پدران نسبت به مادران نقش پررنگ تری در مشارکت ورزشی هر دو جنس دختر و پسر دارند.

در سال های اخیر به دلیل افزایش علاقه خانواده ها برای سرمایه گذاری بر روی فعالیت های کودک، افزایش مراکز مرتبط با  بازی و ورزش کودک، تغییر نگرش جامعه به سوی این ایده که والدین نقش اصلی را در موفقیت کودک بازی می کنند و در نهایت افزایش چاقی در بین کودکان و توجه والدین به وضعیت سلامتی، حمایت والدین از فعالیت های ورزشی کودکان را افزایش داده است.

پژوهشگران معتقدند نقش اولیه والدین در مشارکت کودکان در ورزش، فراهم سازی فرصتی برای تجربه محیط های ورزشی و اجتماعی کردن کودک از طریق شرکت در فعالیت های ورزشی است. تحقیقات نشان می دهد والدینی که قبلا ورزشکار بوده اند، این فرآیند اجتماعی کردن از طریق ورزش را، زودتر شروع می کنند. اثرگذاری رفتارهای والدین بر مشارکت ورزشی کودک را می توان از چند جنبه مورد بررسی قرار داد.

توضیحات بیشتر در خصوص اثرگذاری والدین بر مشارکت ورزشی کودکان و پذیرش نقش اجتماعیشان را در یادداشت بعدی مطالعه بفرمایید. این نوشته، چهارمین یادداشت از مجموعه یادداشت هایی است که در خصوص ارتباط رشد حرکتی و کفایت و توانش اجتماعی کودکان و نوجوانان دنبال می کنیم.

منابع:

Howie, E. K., Daniels, B. T., & Guagliano, J. M. (2020). Promoting physical activity through youth sports programs: It’s social. American Journal of Lifestyle Medicine, ۱۴(۱), ۷۸-۸۸

Mennesson, C., Bertrand, J., & Court, M. (2019). Boys who don’t like sports: family lifestyle and transmission of dispositions. Sport, Education and Society, ۲۴(۳), ۲۶۹-۲۸۲

Newhouse-Bailey, M., Dixon, M. A., & Warner, S. (2015). Sport and family functioning: Strengthening elite sport families. Journal of Amateur Sport, ۱(۲), ۱-۲۶

Langøy, A., Smith, O. R., Wold, B., Samdal, O., & Haug, E. M. (2019). Associations between family structure and young people’s physical activity and screen time behaviors. BMC public health, ۱۹(۱), ۴۳۳

Qunito Romani, A. (2020). Parental behaviour and children’s sports participation: Evidence from a Danish longitudinal school study. Sport, Education and Society, ۲۵(۳), ۳۳۲-۳۴۷.

Libertuse, Hauf (2017). Editotial: Motor skills and their foundation role for perceptual, social, and cognitive development. Frontiers in Psychology. Volume 8