باشگاه تاب آوری: پاسخگویی به این سوال بسیار مهم که چه توضیحی برای عملکرد خوب مددجویان در شرایط بد فردی، خانوادگی و اجتماعی وجود دارد. وظیفه اصلی تاب آوری در مددکاری اجتماعی است. اگرچه توسعه تاب آوری منوط به تلاشی چند رشته ای است و نتیجه و ثمره ای چند عاملی و بین رشته ای است اما متخصصین در حوزه های مختلف مددکاری اجتماعی، روانشناسی، روانپزشکی، تعلیم و تربیت، اقتصاد، جامعه شناسی، مدیریت و حتی سازمانهای مردم نهاد و بنیاد های خیریه و بشردوستانه میتوانند هر کدام در تولید این پاسخ سهمی ایفا نمایند.
متأسفانه زندگی بسیاری از کودکان و نوجوانان در اقصی نقاط دنیا به طرق مختلف در معرض آسیب و صدمات جدی قرار دارد. بلایای طبیعی، جنگ، فقر، گرسنگی، تهدیدات زیست محیطی و تروریسم و پدیده های دیگری چون اعتیاد، گسست خانواده، طلاق و تهی شدن زندگی آدمی از معنویت و مهربانی، رشد و سلامت انسان را در معرض مخاطرات و آسیب های جدی قرار داده است.
امکان پیشگیری از تمامی این تهدیدات وجود ندارد، بنابراین بر مددکاران اجتماعی لازم است که محافظت را در برابر این همه آسیب و صدمات غیر قابل پیش بینی بیاموزند که مجموعه این آموزه ها بخش قابل توجهی از مطالعات و کاربست تاب آوری را شامل میشود.
البته مددکاران اجتماعی بنا به مأموریت ذاتی، امداد و حمایت اچتماعی را به خوبی میشناسند و هم چنین تسهیل و هدایت رشد را نیز.
اما به سلامت زیستن در شرایط نامناسب و یا رشد پس از صدمه را حوزه اثر و دامنه مطالعات تاب آوری می دانیم.
اینکه مددجویان در بسترهای نامناسب اجتماعی و شرایط تهدیدکننده بتوانند در سطوح مختلف فردی و گروهی رشد و عملکرد خوبی را با اجتناب از ضربه و آسیب ارائه نمایند.
فصل قابل توجهی از گفتگوهای مشترک و تعاملات تاب آوری و مددکاری اجتماعی است.
چرا که دانش حفاظت از آسیب پذیران اجتماعی و توانمندسازی ایشان، ایجاد بستر مناسب برای رشد و بالندگی و استحصال توانش و کفایت اجتماعی از جمله مأموریت های تخصصی مددکاران اجتماعی است و از جمله اهداف تاب آوری نیز به شمار می آید.
مطالعه زندگی افراد یا مددجویانی که علی رغم نامناسب بودن شرایط و یا صدمات بزرگ و کوچک بهرحال در مسیر زندگی موفقیتی به دست آورده اند و یا توانسته اند پس از صدمه، زندگی و سلامت خود را بازیابی و بازسازی کنند یا حتی به رشدی بیشتر از قبل نیز دست یابند، عرصه حضور مددکاران اجتماعی و قلب مفهوم تاب آوری است.
این سلسله یادداشت های کوتاه را ادامه خواهیم داد.
محمدرضا مقدسی | پژوهشگر و مدرس تاب آوری
