یادداشت دکتر فریبا درخشان نیا (رئیس انجمن مددکاران اجتماعی متخصص پیشگام) به مناسبت ایام ملّی و جهانی مددکاری اجتماعی، با محوریت شعار فدراسیون جهانی مددکاری اجتماعی در سال ۲۰۱۹
عوامل اقتصادی، محیطی و اجتماعی در سلامت انسانها و جوامع، تعیین کننده های مهمی هستند که با هم مرتبط و در تعامل هستند. باید بپذیریم که انسانها به تمام ظرفیت هایشان دست نخواهند یافت مگر اینکه قادر باشند کنترل آن چیزی را در دست داشته باشند که آسایش شان را تعیین کند. بدیهی است همه بخش های جامعه به هم وابسته اند و برای خلق جامعه ای سالم نیازمند به اشتراک گذاشتن دانش، تجارب و چشم اندازهایشان و البته کار کردن با هم هستند.
فرآیند تحقق جامعه سالم شامل مشارکت اجتماعی عادلانه، همکاری میان بخشی، تعهد سیاسی، سیاست سلامت عمومی و توسعه جامعه مبتنی بر دارایی هاست. جامعه سالم جایی است که مردم با یکدیگر برای ساختن جامعه ای بهتر برای خودشان، خانواده هایشان، دوستانشان، همسایگانشان و دیگران مشارکت می کنند. جامعه سالم، گفتگوی مداوم و هدایت فرصت ها را برای همه خلق می کند، تنوع را می پذیرد، منابع و مردم را به هم متصل می کند و احساسات مثبت جامعه را حتی برای آینده تقویت می کند.
مددکاران اجتماعی همواره به دنبال بهبود جامعه انسانی، ارتقاء خدمات اجتماعی و در پی ایجاد تغییرات مثبت در جامعه هستند. و یکی از حوزه های مورد علاقه شان، حوزه روابط انسانی است، روابط انسانی یک موضوع کلیدی در علوم اجتماعی است.
از زمانی که ما روی این کره خاکی زندگی کردن را آغاز کرده ایم، عملاً ارتباط ما با یکدیگر آغاز شده است، ولیکن در گذر زمان انتظارات انسانها از ارتباط تغییر کرده است.
این خود یک حقیقت آشکار است که جوامع به عنوان یک پدیده رو به تغییر درحال رشد، انحطاط و تجدید هستند. این تغییر در کلیه نهادهای اجتماعی صورت گرفته است. امروزه در سراسر دنیا موضوع تغییر شکل خانواده به عنوان یک مسأله اساسی مطرح شده و مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. انگیزه های اجتماعی، نهادهای اجتماعی، گستره شبکه ارتباطی، کنش اجتماعی، و صدها مفاهیم متنوع دیگری که از منظر ساختاری و کارکردی مورد توجه حرفه مددکاری اجتماعی است که معمولاً این مفاهیم با Human relationships در ارتباط است. حتی به نظر می رسد با بررسی این مفهوم می توان به شناسایی مناسبات نهاد حاکمیت و جامعه هم دست یافت. روز جهانی مددکاری اجتماعی هر سال در ۱۹ مارس جشن گرفته می شود. این روز یک روز کلیدی در سال است که مددکاران اجتماعی سراسر دنیا به ارائه دستاوردهای حرفه ای شان می پردازند و در مورد نیازها و اقدامات آتی شان دنیا را آگاه می سازند.
شعار روز جهانی مددکاری اجتماعی در سال ۲۰۱۹ ، بر اساس تصمیم فدراسیون جهانی مددکاری اجتماعی، “ارتقای اهمیت روابط انسانی“ انتخاب شده است که نشان گر تأکید این حرفه بر روابط انسانی می باشد و بر روابط اجتماعی اساسی مردم با یکدیگر، محیط زیست شان و آینده شان تمرکز دارد. با کمی مداقه می توان به هوشمندی فدراسیون جهانی مددکاری اجتماعی پی برد که با ظرافت، محورهای اساسی و غیر قابل انکاری را مورد هدف قرار داده است. از طرفی یکی از مفاهیم مورد تأکید در توسعه پایدار نیز توجه به محیط زیست است. موضوعی که بی توجهی به آن موجب لطمات و خسارت های جبران ناپذیری خواهد شد. همانطور که دوستان استحضار دارند بارندگی های چند روز اخیر موجب سیل، تخریب و از دست رفتن تعدادی از هموطنان کشورمان شد که بر اساس تحلیل کارشناسان امر، مجموعه ای از عوامل طبیعی و انسانی منجر به بروز این اتفاقات تلخ شده است. به نظر می رسد عوامل انسانی با مدیریت صحیح، درایت، مجهز شدن به دانش و بهره مندی از تجارب، قابل کنترل است. اگر حاکمیت به اعتبار مدیریتی هوشمند و البته مشارکت و همراهی مردم به جای تسلط بر محیط زیست، سازگارانه با محیط زیست ارتباط برقرار کند مطمئناً با تهدیدات کمتری مواجه خواهیم شد.
امسال روز جهانی مددکاری اجتماعی در کشور مقارن با سالروز میلاد با سعادت حضرت علی (ع) بوده که به عنوان روز ملی مددکاری اجتماعی در کشور نامگذاری شده است که آن را به فال نیک می گیریم.
و فراموش نمی کنیم سخنان دکتر روری تروئل، دبیر کل فدراسیون جهانی مددکاری اجتماعی را که در روز جهانی مددکاری اجتماعی گفت: “بر اساس تجربه مددکاری اجتماعی، همه مردم از طریق روابط اجتماعی به هم متصل هستند که کیفیت و امنیت زندگی را تعیین می کند. در سراسر دنیا حرفه مددکاری اجتماعی به دنبال متحد کردن در راستای ارتقاء سیاست ها و اقداماتی است که روابط متقابل مان را برای صلح، تحقق حقوق برابر همه مردم و دنیای پایدار شناسایی،ترویج و غنی می کند.“
یقیناً با تأکید بر مفهوم روابط انسانی و با تلاش مددکاران اجتماعی در این عرصه و البته همراهی سیاستگذاران و مجریان که بی شک نیازمند تعهد، مشارکت و همدلی همه اقشار در تمام سطوح است می توان به آینده کشور امیدوار بود.
اکنون که در نخستین روزهای سال ۱۳۹۸ قرار داریم، ضمن تبریک میلاد حضرت علی (ع)، گرامیداشت روز مددکاری اجتماعی و سال نو و آرزوی سالی سرشار از تندرستی و پیروزی برای تمامی هم میهنان عزیز و صلح برای همه مردم دنیا، امید است با توکل به پروردگار متعال و با همراهی همه نیک اندیشان، جامعه ایران سرشار از نشاط، پویایی و بالندگی باشد.
دکتر فریبا درخشان نیا
مدیر کل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی کشور
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی متخصص پیشگام
