آسیب پیچیده و دامنه اثرات آن بر کودکان و نوجوانان

آسیب پیچیده و دامنه اثرات آن بر کودکان و نوجوانان
گردآوری و ترجمه: مینا دشتبالی؛ مددکار اجتماعی

آسیب پیچیده چیست؟

“آسیب پیچیده” یکی از انواع آسیب است که به درگیر شدن کودکان و نوجوانان در حوادث آسیب­ زا و تأثیر مخرب این آسیب­ها بر زندگی آنها، بلافاصله و در طولانی مدت، اشاره دارد. در واقع “آسیب پیچیده” به تجربیات کودک از رخدادهای آسیب­ زای چندگانه­ ای اشاره دارد که در درون سیستم مراقبت کودکان یا نوجوانان و یا محیط اجتماعی که قرار است منبع امنیت و ثبات آنها باشد، اتفاق می­افتد. معمولاً قرار گرفتن در معرض آسیب پیچیده مربوط به وقایع همزمان و متوالی ناشی از بدرفتاری با کودک یا نوجوان است. این گونه بد رفتاری­ها می­تواند شامل: آزار عاطفی، غفلت، آزار جنسی، آزار جسمی  و شاهد یا در معرض خشونت قرار گرفتن باشد.

قرار گرفتن در معرض آسیب پیچیده برای کودکان و نوجوانان موجب به وجود آمدن دامنه­ ای از علائم بالینی و اختلالات و یا مشکلات بهداشت روانی خواهد شد. همچنین قرار گرفتن در معرض استرس­ های آسیب­ زا در اوایل دوران کودکی منجر به عواقب پایدار و اختلالاتی چون: اختلال استرس پس از سانحه، اختلال اضطراب، مشکلات دلبستگی، مشکل خود تنظیمی، اختلال مصرف الکل و سوء مصرف مواد و پرخاشگری می­ شود. درمان آسیب به طور کلی وظیفه­ ای است که بیشتر درمانگران می­توانند انتظار داشته باشند در حرفه خود با آن مواجه شوند. در فضای اجتماعی و سیاسی امروزی، که در آن سربازان به طور مداوم به مناطق جنگی اعزام می­شوند و رکودهای اقتصادی با افزایش کودک آزاری مرتبط است، می­توان پیش ­بینی کرد که بسیاری از موارد آسیب­های پیچیده مطمئناً بوجود می­ آیند.

آسیب­ پیچیده توسط دکتر “کریستین کورتوا”[۲] روانشناس و متخصص آسیب­ های روانی اینگونه توصیف شده است: “نوعی از آسیب که بطور مکرر و تجمعی، معمولاً در طی یک دوره زمانی خاص و در روابط خاص و زمینه­ های خاصی انجام می ­پذیرد” به عنوان مثال می­توان به کودک آزاری شدید، خشونت خانگی، یا استقرار نظامیان در مکان­های خطرناک اشاره کرد.

بنابراین آسیب پیچیده قرار گرفتن کودکان یا نوجوانان در معرض حوادث آسیب­ پذیر متعدد که غالباً ماهیت تهاجمی دارند، می­ باشد و اثرات گسترده و بلند مدتی دارد. این حوادث و آسیب­ های پیچیده منجر به از دست دادن ظرفیت­ های اصلی خود تنظیمی[۳] و ارتباط بین فردی[۴] می­ شود. هنگامی که رابطه کودک با مراقبینش منبع آسیب باشد، کودک الگوهای دلبستگی ناایمن[۵] را تجربه می­ کند. این الگوهای ناایمن در بین کودکان به رفتارهایی همچون پرخاشگری یا چسبندگی منجر می­ گردد و در بین نوجوانان به رفتارهای مبتنی بر بقا و دلبستگی ناایمن مانند رها کردن، خیانت، شکست یا انزجار و یا کنترل­ اجباری مثل خود – سرزنشی و ایجاد خصومت می­ انجامد. جهت دریافت فایل مقاله اینجا کلیک کنید.

[۱] Complex Trauma

[۲] Christine Courtois

[۳] Self – Regulation

[۴] Interpersonal Communication

[۵] Unsafety Attachment