برای ایجاد تاب آوری در مدارس چه کارهایی باید انجام داد؟

باشگاه تاب آوری: مُدل های مختلفی از تاب آوری وجود دارد که هر کدام  دارای پایگاه تحقیقاتی خود هستند و مداخلات مختلفی برای همراهی با این مُدل ها وجود دارد.

سؤالی که مطرح می شود این است که چگونه می توانیم از طریق تمام این مُدل ها و مداخلات، شیوه ی مناسبی نسبت به دانش آموزان داشته باشیم؟

انتخاب این شیوه مناسب از طریق تلفیق تحقیق و منابع موجود در تاب آوری مدارس امکان پذیر است.

مؤلفه ­های مشترک تاب­ آوری

در حالیکه هر مدلی مؤلفه­ های تاب­ آوری مخصوص خود را دارند، با بررسی مُدل­های متعدد دریافتیم که مؤلفه های ذیل همواره نمایان شده ­اند.

رفتارهای فردی، نگرش­ها، تواناییها

• سلامت جسمانی یک آیتم حمایت کننده برای افزایش تاب­ آوری است که شامل داشتن خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش و آمادگی جسمانی و برخورداری از سلامت و لذت بردن از زندگی است.
• توانایی­ و قابلیت های اجتماعی و عاطفی که تاب آوری را ارتقا می­دهند شامل مدیریت استرس، حس کنترل داشتن بر زندگی خود، ارتباط مثبت با خود از جمله خودکارآمدی، خود تنظیمی، عزت نفس، امیدواری، تعیین هدف با انگیزه و پشتکار لازم برای دستیابی به آن اهداف، و شایستگی و قابلیت های اجتماعی.
• مهارتها و توانایی­های شناختی کمک کننده شامل خردمندی و بصیرت و مهارت­های عمومی از جمله حل مسئله، پردازش اطلاعات و توانایی ذهنی و فکری.

حمایت خانواده، مدرسه و جامعه

• خانواده مثبت و حامی شامل صمیمیت، ثبات، انسجام، سبک فرزندپروری مثبت و امیدهای بالا.
• حضور یک فرد بزرگسال مراقب خارج از خانواده مانند یک معلم، مشاور، مربی یا راهنما.
• تعلق به گروه­ها و نهادهایی مانند مدارس، باشگاه­ها، سازمان­ها و انجمن­های مذهبی

استراتژهایی برای ایجاد تاب­ آوری در مدارس

• روابط اجتماعی مثبت میان کارکنان و دانش آموزان و میان دانش آموزان با یکدیگر و بین خانه و مدرسه را ترویج دهید.
• صفات مثبتی از قبیل همدلی، خوش­بینی یا گذشت را پرورش دهید و این شانس را به دانش ­آموزان بدهید تا این صفات را بکار ببرند.
• به صفاتی که برای تاب­ آوری مهم و کلیدی هستند توجه کنید و آنها را تقویت کنید.
• از تمرکز بر شکست­ ها یا رفتارهای منفی اجتناب کنید.
• با مثال تعلیم دهید که رویکردی اثربخش است؛ به کارکنان آموزش دهید که همین صفات را توسعه دهند.
• اعمال حق سلامت بخشی و اجرای تکنیک های نشاط آور به مدارس کمک می­کند تا با دادن فرصتی ساختار یافته به دانش آموزان مشکلات و سختی­ها را با تأمل و همدلی حل کنند.
• احساس توانایی و خودکارآمدی را پرورش دهید.
• انتطارات بالای دانش آموزان را کنترل کنید، به آنها یاد دهید اهداف قابل حصول و واقع نگرانه داشته باشند و همچنین چگونه در زمان نیاز درخواست کمک کنند.

استراتژهایی برای کمک به دانش آموزان جهت بهبودی آنها از یک حادثه آسیب زا یا یک تروما

 در اینجا به استراتژهایی اشاره می­کنیم که مدارس می توانند بکار ببرند تا کمک کنند دانش آموزان از حادثه ای آسیب زا و یک تروما بهبود یابند:

• روابط حمایتی کلید مهم بهبودی است: مطمئن شوید که دانش آموزان زمان داشته باشند تا با بزرگسالان مراقب صحبت کنند و این فرصت را داشته باشند تا احساسات خود را بیان کنند و سؤالات خود را بپرسند.
• مدارس می­ توانند والدین را از طریق قبول مسئولیت در جلسات والدینی حمایت کنند.
• انعطاف پذیر باقی بمانید: واکنش کودکان به یک حادثه آسیب زا یا تروما نه تنها در شدت و سختی بلکه در زمان بهبودی هم متفاوت خواهد بود بنابر این مهم است که مدارس از به کار بردن یک نوع واکنش در جهت بهبودی برای همه اجتناب کنند و منحصر به فرد بودن اشخاص و شرایط را در نظر بگیرند.
• پس از یک حادثه آسیب زا، دانش آموزان ممکن است عصبی و نگران باشند یا احساس ناامنی کنند بنابراین سعی کنید به دانش آموزان اطمینان دهید که آنها ایمن هستند و روال روزمره آشنا را ادامه دهید.
• مدیران مدارس می­توانند پشتیبانی های اضافی برای معلمین از قبیل آموزش، زمان برای استراحت و راههای ارتباط با سایر معلمین برای حمایت از دانش آموز آسیب دیده فراهم کنند.

گردآوری و ترجمه: فاطمه محمدی؛ مددکار اجتماعی

منبع: انتشار یافته در مجموعه تخصصی مددکاری اجتماعی ایرانیان