وابستگی به مواد مخدر مسئله‌ای اجتماعی است. اعتیاد عامل بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و نابسامانی‌های خانوادگی و فردی است. پدیده اعتیاد و به‌ویژه گسترش روزافزون وابستگی و اعتیاد به مواد جدید با توجه به تأثیرات روحی، روانی، اخلاقی و اجتماعی، خانواده و جامعه را تهدید می‌کند و به رفتارهای آسیب‌زایی مانند تنش در نقش‌های خانوادگی، ولگردی و خیابان‌گردی، تکدی‌گری، رفتارهای کج‌رو و در موارد حاد و به‌ویژه در موارد اعتیاد زنان به انحراف جنسی و خودفروشی منجر می‌شود. ازاین‌رو می‌توان آن را از مهمترین مسائل اجتماعی جهان امروز و همچنین یکی از عوامل تأثیرگذار بسیاری از آسیب‌های اجتماعی تلقی کرد.
زنان جامعه نیز به‌عنوان نیمی از جمعیت کشور به‌صورت بالقوه در معرض ابتلا به اعتیاد مواد مخدر بوده‌اند، هرچند براساس شواهد، اعتیاد عمدتاً مسئله‌ای مردانه تلقی شده است و دامنه شیوع و گسترش مواد مخدر همواره و در همه جوامع بیشتر دامن‌گیر مردان بوده است (نارنجی‌ها و همکاران، ۱۳۸۶)، اما به‌نظر می‌رسد در طول سالهای اخیر دامنه آسیب‌های ناشی از مصرف مواد مخدر با وسعت بیشتری در میان جمعیت زنان کشور گسترش یافته است.
در چنین شرایطی، با توجه به بسترها و عوامل متمایز گرایش زنان به مصرف مواد مخدر، به‌نظر می‌رسد مطالعه این مقوله نیازمند توجه ویژه به زمینه‌ها و علل و عواملی است که به‌طور خاص زنان را در معرض ابتلا به این آسیب قرار می‌دهد.
ویژگی‌های جنسیتی و پیامدهای گرایش زنان به سوءمصرف مواد مخدر در موقعیت کنونی حائز اهمیت است که با توجه به ویژگی‌های متمایز روان‌شناختی و جامعه‌شناختی زنان در جامعه ایران، روند افزایشی سرایت سوءمصرف مواد در میان آنان آثار متمایزی در سطوح مختلف ساختار اجتماعی جامعه برجا می‌نهد؛ از سوی دیگر اقدام برای پیشگیری و کاهش ابتلای زنان به سوءمصرف مواد، مستلزم روش‌ها و بینش‌های متفاوتی در مقایسه با مردان خواهد بود.
از سویی باید به این موضوع پرداخت که زندگی یک فرد معتاد با یک زندگی عادی خیلی فرق دارد. کودکان در این خانواده‌ها شاهد خشونت خانگی، سوء استفاده جسمی و جنسی، افسردگی، بیماری‌های روانی، طلاق و… خواهند بود و احتمال تمایل به انجام این نوع رفتارها نیز در آنها بیشتر است و در معرض شدید ابتلا به اضطراب، افسردگی و یا حتی خودکشی قرار دارند. در اکثر مواقع این سوءرفتار آنها به خارج از محیط خانه نیز منتقل می‌شود و آنها با همسالان خود به سختی ارتباط برقرار می‌کنند و معمولاً به افرادی خجالتی و غیر اجتماعی تبدیل می‌شوند.
از آنجایی که احساس وابستگی کودکان به ویژه در سالهای ابتدایی زندگی به مادران بیشتر می باشد و عدم حضور مادر در کنار فرزند به دلایل متفاوتی نظیر اعتیاد سبب ایجاد حس تنهایی، افسردگی، اضطراب، رفتارهای غیر اجتماعی و گاها ضد اجتماعی در کودکان می گردد. لذا برآنیم تا با ایجاد کمپ های ترک اعتیاد ویژه مادران دارای فرزند زیر ۶ سال، زمینه ارتباط بین مادر و کودک حفظ گردد و در کنار رفع مشکل مادر، زمینه ایجاد روند سالم زندگی خانوادگی نیز فراهم گردد.
نویسندگان طرح: هدی فرح پور (کارشناس ارشد مطالعات زنان و خانواده)
پریا پورحسین هندآباد (کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی)
جهت دریافت متن کامل طرح در قالب فایل PDF اینجا کلیک کنید.
پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران
