آشنایی با فرهیختگان مددکاری اجتماعی استان اصفهان؛ قسمت دهم

در ادامه حرکت رسانه ای تحت عنوان “معرفی فرهیختگان مددکاری اجتماعی استان اصفهان” که در قالب سلسله مصاحبه های اختصاصی با فعالان و پیشکسوتان این حوزه در استان اصفهان در دستور کار این پایگاه تخصصی قرار گرفته و مرحله به مرحله، به شکل برنامه ریزی شده در دست اجرا می باشد، قسمت دهم آن مصاحبه با خانم بنفشه هوشیار می باشد که به شرح ذیل صورت پذیرفته است.

* از چه سالی با مددکاری اجتماعی آشنا شدید و از چه سالی در این حرفه مشغول به فعالیت هستید؟

با نام و یاد خدا؛ بنفشه هوشیار هستم، دارای مدرک کارشناسی مددکاری اجتماعی از دانشگاه آزاد خمینی شهر و کارمند دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می باشم، متأهل و دارای یک فرزند هستم. سال ۱۳۷۶ در رشته مددکاری اجتماعی وارد دانشگاه و مشغول به تحصیل شدم و در سال ۱۳۸۰ فارغ التحصیل شده، قبل از اتمام تحصیل بعنوان دانشجوی کارورزی جامعه ای در واحد مددکاری بیمارستان الزهرا (س) مشغول شدم که پس از اتمام کاروزی و فارغ التحصیل شدن از دانشگاه، بعنوان مددکار استخدام و مشغول به کار گردیدم. در سال ۱۳۸۷ بعنوان مددکار نمونه کشوری موفق به دریافت لوح تقدیر از وزارت بهداشت شدم.

* به نظر شما حوزه فعالیتی خدمات تخصصی مددکاری اجتماعی از گذشته تا کنون چه تغییرات کمی و کیفی داشته و اوضاع فعلی ارائه خدمات مددکاری اجتماعی را چگونه ارزیابی می کنید؟

حرفه مددکاری اجتماعی با توجه به تغییر سبک زندگی و افزایش آسیب های اجتماعی یکی از ضروری ترین مشاغل برای جامعه در حال تغییر ایران است که علی رغم پیشرفت های سریع این رشته در دنیا، متأسفانه در ایران این رشته نتوانسته همگام با مسائل و معضلات جامعه پیش رود و همچنان سنتی و تا حدودی ناکارآمد می باشد. کمبود نیروی مددکار متخصص و کارآمد و به کارگیری نیروهای غیر متخصص و ناکارآمد متأسفانه (علی رغم وجود تعداد زیادی از فارغ التحصیلان بیکار این رشته) و یا کارشناسان غیر مرتبط با حرفه مددکاری مانند روانشناس، مشاور، حسابدار و… در دستگاهها و موسسات که موقعیت شغلی کارشناسان تخصصی این رشته را اشغال نموده اند که اکثراً نه بصورت علمی، بلکه بصورت سنتی مشغول به کار می باشند. مسأله بعدی ارتقاء دانش حرفه ای مددکاران اجتماعی یکی دیگر از مسائلی است که باید مددکاران به آن توجه ویژه نمایند. اکثر ما تنها به آموخته های دوران تحصیل در دانشگاه که بیشتر بصورت نظری به دانشجویان تحمیل می گردید که متأسفانه مطالب کهنه و از تاریخ گذشته و بی مصرف بوده اکتفا نموده و تلاش جهت ارتقاء دانش و بروز کردن دانش و معلوماتمان و تطبیق آن با مشکلات و مسائل روز جامعه نکرده ایم. مسأله بعدی پذیرش دانشجو بی حد و مرز و بدون هیچ آزمون و گزینشی و آموزش مطالب درسی ۴۰ سال قبل و دیکته نموده به دانشجویان بدون هیچ نظارتی باعث خروجی فارغ التحصیلان کم سواد و بی تجربه و حتی بی انگیزه از دانشگاهها و دانشکده های علمی و کاربردی نموده که شاید بر خلاف سالهای قبل مشکل از نظر کمّی دانشجویان فارغ التحصیل این حرفه را حل کرده ولی از نظر دانش و تجربه و تبحّر این رشته دانشگاهی همچنان فقیر می باشد.

جهت ارتقاء کمّی و کیفی خدمات مددکاری اجتماعی در سازمان های مختلف چه پیشنهاداتی دارید؟

در راستای ارتقاء کمی و کیفی ارائه خدمات به مراجعین هدایت و نظارت بر چگونگی و روند اجرائی واحد ها و دفاتر مددکاری اجتماعی در موئسسات و سازمانها ضروری است، برگزاری دوره های آموزشی تخصصی برای مددکاران اجتماعی و بروز رسانی دانش حرفه مددکاری اجتماعی از طریق برگزاری دوره های آموزشی تخصصی برای مددکاران و بروز رسانی دانش حرفه مددکاری اجتماعی از طریق برگزاری سمینارها، همایش ها، تشکیل کارگاههای آموزشی علمی و عملی از طریق نیازسنجی از مراکز مددکاری جهت ارتقاء مهارت های حرفه ای مددکاری اجتماعی. استفاده از اساتید و مدرسین خبره، مجرب، کاردان و به روز جهت دوره های آموزشی کاربردی و عملی به منظور توانمندسازی مددکاران اجتماعی، برقراری ارتباط با مجامع علمی بین المللی جهت ارتقاء دانش، مهارت و کسب تجربه می تواند باعث تخصصی شدن این حرفه گردد. حذف نیروهای غیر متخصص و ناکارآمد و یا کارشناسان با تحصیلات غیر مرتبط با رشته مددکاری که در جایگاه مددکاری مشغول به کار می باشند. بررسی صلاحیت و توانمندی های مددکاران اجتماعی شاغل در مراکز و موسسات. سامان دهی و نظارت بر دانشگاهها و دانشکده های علمی و کاربردی ارائه کننده این رشته در جهت بروز رسانی و ارتقاء مواد درسی تطبیق آن با مشکلات و آسیب ها و مسائل به روز جامعه و اجرای کارورزی دانشجویان جهت تقویت بنیه علمی مراکز علمی و دانشگاهی، اجرای کارورزی دانشجویان جهت تقویت علمی و ارتقاء سطح دانش فارغ التحصیلان این رشته، ایجاد گسترش فعالیت های مطالعاتی، پژوهشی و توسعه ای می تواند کیفیت و خدمات مددکاری اجتماعی در سازمان های مختلف را تا حدود زیادی بهبود وارتقاء ببخشد.

* به نظر شما چقدر با استانداردهای ارائه تخصصی مددکاری اجتماعی جامعه هدف فاصله داریم؟

مددکاری اجتماعی در جهان بعنوان یک رشته علمی، کاربردی و یک حرفه انسانی و اجتماعی جدید مطرح است که علی رغم جوانی در دنیا توسعه چشمگیری داشته است به گونه ای که در اغلب کشورهای پیشرفته جهان به صورت یک رشته شناخته شده دانشگاهی و در نهایت یک حرفه آشنا و مورد نیاز در بخش های مختلف جامعه مسئولیت متنوع و گسترده ای را برعهده دارد ولی متأسفانه در کشور ما این رشته با ارزش و مورد نیاز جامعه امروز نه تنها برای عموم بلکه برای مسئولین و مدیران رده بالای کشور نیز به طور صحیح و کامل شناخته شده نیست و در اکثر موارد شناختی سطحی و ناقص در مورد این رشته دانشگاهی دارند. این در حالی است که رشته مددکاری یکی از دشوارترین رشته های دانشگاهی در دیگر کشورههاست که بر خلاف رشته های دیگر که جهت ورود به دانشگاه نیاز به هیچ آزمون و گزینشی ندارد ورود به رشته مددکاری اجتماعی از معدود رشته هایی است که نیاز به گزینش، آزمون و مصاحبه شفاهی دارد. مددکاران اجتماعی در دیگر کشورها در کنار تیم پزشکی بصورت گروهی فعالیت می کنند و چگونگی فعالیت مددکاران یک کشور یکی از شاخص های شناخت وضعیت رفاهی وسلامت افراد آن جامعه است. مددکاری اجتماعی علمی است پویا، که با تغییرات پدیده های اجتماعی، اهداف و نگرشهای مددکاری اجتماعی با توجه به نیاز جامعه تغییر میکند ولی مددکاری اجتماعی فعلی همچنان سنتی و ایستا بوده و نتوانسته همگام با تغییرات سریع جامعه گام بردارد. جامعه همچنان پویا و مددکاری اجتماعی فعلی پاسخگوی نیازهای جامعه امروز نیست. حال باتوجه به تعریف جدید و جهانی حرفه مددکاری اجتماعی : ((مددکاری اجتماعی یک حرفه کاربردی و رشته تحصیلی دانشگاهی است که توسعه و تغییر اجتماعی، انسجام اجتماعی و توانمند سازی و آزادسازی افراد را تسهیل می کند. اصول عدالت اجتماعی، حقوق بشر، مسئولیت جمعی و احترام به تفاوت ها در مددکاری اجتماعی اساسی اند. مددکاری اجتماعی با تکیه بر علوم اجتماعی، علوم انسانی و دانش بومی، افراد و ساختارها را در مقابله با چالشهای زندگی و ارتقاء رفاه و بهزیستی درگیر می کند)). لذا با رویکردی به مددکاری اجتماعی نوین باز نگری در اصول، تعاریف و اهداف مددکاری اجتماعی ضروری است.

مددکار اجتماعی بر حسب شرایط و موقعیت های مختلف باید پذیرای نقش های متفاوتی از قبیل رابط حرفه ای، تسهیل گر، واسط، مشاور، مداخله گر، حمایتگر، تشخیص دهنده مشکل، درمانگر، آموزش دهنده، پیشگیری کننده، وکیل، رهبر و …

در هر سه بُعد فردی گروهی و جامعه ای را ایفا می نماید. لذا جهت ایفای نفش های فوق مددکاران اجتماعی باید مهارت های ارزیابی، مداخله در بحران، درمان های فردی و گروهی، مداخله در محیط، برنامه ریزی و اقدامات اجتماعی از تبحر ویژه برخوردار باشند لیکن توانمندسازی مددکاران اجتماعی یکی از مهم ترین و با ارزش ترین اقدام در تخصصی نمودن حرفه مددکاری اجتماعی است که می تواند نقش بسزایی در بالابردن کیفیت خدمات مددکاری داشته باشد.

* دورنمای حوزه مددکاری اجتماعی ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

۱- حرفه مددکاری اجتماعی در ایران نیاز به یک تحول اساسی جهت گذار از مددکاری سنتی به مددکاری اجتماعی نوین دارد لذا پیشنهاد می گردد جهت بهبود و ارتقاء حرفه مددکاری ایجاد تحول در نظام آموزشی دانشگاهها و مراکز تربیت مددکاران اجتماعی با تأکید بر تقویت آموزش در هر سه حوزه دانش، ارزش و مهارت در این حرفه

۲- تأسیس مراکز تحقیقاتی مددکاری اجتماعی در نقاط مختلف کشور و استفاده از اساتید و محققان کاردان و خبره به منظور ارائه راهکار های بهتر ونوین در کنترل و کاهش آسیب های موجود در جامعه.

۳ – ترجمه کتابها، متون، مقالات و پژوهش های معتبر تخصصی به زبان فارسی جهت تبادل علمی و استفاده از پیشرفت های نوین جهان.

۴- و در آخر تصویب تأسیس سازمان نظام مددکاری اجتماعی در مجلس شورای اسلامی که خلاء آن بیش از پیش احساس می شود. در صورت تشکیل سازمان نظام قدرتمند مددکاری اجتماعی تا حدود زیادی از مشکلات این حرفه برطرف می گردد و می تواند حرفه مددکاری اجتماعی را به استانداردهای ارائه خدمات تخصصی مددکاری اجتماعی به جامعه هدف نزدیک نماید وخلاء های موجود را برطرف سازد.

مصاحبه و گردآوری: هُما صدری
منبع: پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران