مافیا یا نیاز شخصی؟ این دوگانه ای است که همیشه در مورد متکدیان مطرح می‌شود و غلبه احساسات مردم برای کمک به این افراد، رمز پایداری آنها بوده است. باندهای تکدیگری تا جایی پیش رفته اند که گدا وارد می‌کنند. شهریور امسال گدایان میانماری در تهران جمع آوری شدند که ویزای توریستی داشتند. متکدیان به قدری سازمان یافته اند که دیگر با برخوردهای سطحی و گذرا نمی‌توان با آنها برخورد کرد.
به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران به نقل از روزنامه آرمان، علی صابری، عضو شورای شهر تهران، می‌گوید: «وارداتی یا غیر وارداتی بودن آنها مساله نیست. مساله، اقدام سازمان یافته است که باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد. نهادی که این افراد را در اختیار گرفته یا خود اشخاصی که به این امر مبادرت می‌ورزند باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند.»
گفته می‌شود که متکدیان تهران به مافیا بدل شده اند، ارزیابی شما از این مساله چیست؟
اطلاق چنین مفهومی در مورد متکدیان نیازمند بررسی‌های دقیق در مورد آنهاست. استانداری تهران بحث‌هایی که در مورد متکدیان شده را بررسی کرده بود. تکدیگری از چند جهت قابل بحث است. ممکن است از یک حیث جرم تلقی شود مثل همین مافیا که شما به آن اشاره کردید و در این صورت نهاد مقابله کننده با آن مشخص است. ممکن است جنبه دیگری داشته باشد، مثل نیازمندان واقعی که طالب کمک‌های اقتصادی یا اجتماعی هستند و در این صورت هم پای نهاد‌هایی مثل بهزیستی به میان می‌آید. اگر وجود این افراد در شهر برای شهروندان مزاحمت تلقی شود، این جنبه به شهرداری مربوط می‌شود. نهاد‌هایی که نام می‌برم براساس قانون است که وظایفی با توجه به هر جنبه از تکدیگری به آنها داده می‌شود. من نمی‌توانم به طور صریح در مورد مافیا بودن یا نبودن این گروه اظهار نظر کنم؛ شاید درصدی از آنها نیازمند واقعی باشند. باید توجه داشت که در مورد تکدیگری قانون وجود دارد که اگر همه دستگاه‌ها به وظایف خود در قبال قانون عمل کنند، این مشکل حل می‌شود. تا وقتی نهادها وظایف خود را سرسری بگیرند، نمی‌توانیم به مشکلات و خلا قانونی در این زمینه پی ببریم.
چرا برخوردهایی که در این زمینه صورت گرفته کارآمد نبوده اند؟
من در مورد برخوردهایی که در این زمینه صورت گرفته اطلاعی ندارم. باید آماری داشته باشیم تا بدانیم برای مثال چه تعداد افرادی که تکدیگری آنها جرم تلقی شده، به دستگاه‌هایی قضائی معرفی شده اند. یا اینکه باید بدانیم چه تعداد از این افراد مورد پیگرد قرار گرفته اند. منظور من از پیگرد در این معنا فقط مجازات نیست چون شاید باشند کسانی که واقعا از سر نیاز این کار را انجام می‌دهند. وجود گزارش آماری در این زمینه نیاز است تا بتوان در مورد متکدیان اظهار نظر کرد.
من آماری به شما می‌دهم. شهریور امسال ۸۰ نفر اهل میانمار که در تهران با ویزای توریستی گدایی می‌کردند، جمع آوری شدند. نظرتان در مورد گداهای وارداتی چیست؟
اقدامات این چنینی که به طور قطع سازمان یافته است، جرم تلقی می‌شود و قوه قضائیه می‌تواند به آن ورود پیدا کند. وارداتی یا غیر وارداتی بودن آنها مساله نیست. مساله، اقدام سازمان یافته است که باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرد. نهادی که این افراد را در اختیار گرفته یا خود اشخاصی که در این امر مبادرت می‌ورزند، باید مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند چون در مورد اقدامات سازمان یافته این چنینی قانون داریم و باید براساس آن برخورد شود.
چطور می‌توان تهران و شهرهایی که با این مساله درگیر هستند را مثل تبریز، بدون متکدی ببینیم؟
تا جایی که من می‌دانم اتفاقی که در مورد تبریز افتاده این است که سیستمی را تعریف کرده اند و از مستمندان واقعی حمایت می‌کنند. شاید هم در مورد درصدی اشتباه کنند اما باید توجه کرد که با توجه به پایتخت بودن تهران و گستردگی این مساله، اقدامات این چنینی جوابگو نیست. آنچه مشخص است مراجعه تعداد بالایی از افراد است که بعید می‌دانم بتوان به این حجم پاسخ داد. آنچه من در شورای شهر می‌بینم، این است که درخواست برای کمک مالی در حال تبدیل شدن به یک جریان سازمان یافته است و عده ای که در این کار مهارت دارند، می‌آیند و مشخص نیست که به واقع نیازمند هستند یا خیر. حضور این افراد در برخی از موارد باعث ایجاد مزاحمت نیز می‌شود. در حوزه کوچک‌تری مثل معلولان که من در شورا مسئول آن هستم، عده ای هستند که درخواست کمک مالی دارند و باز هم صحت یا عدم صحت گفته‌های ایشان مشخص نیست. بسیاری از نیازمندان واقعی ماخوذ به حیا هستند که به هیچ عنوان درخواستی مطرح نمی‌کنند یا بعد از یک‌بار دریافت، دیگر مراجعه نمی‌کنند. در مقابل کسانی هم هستند که دائم مراجعه دارند و از آنجایی که می‌دانند ما به طور سیستماتیک این مسائل را رصد می‌کنیم و فهرستی از اسامی آنها داریم، به اعضای دیگر شورا مراجعه می‌کنند و سعی دارند از احساسات آنها سوءاستفاده کنند و به مقاصد خودشان برسند. متاسفانه این اتفاق در جامعه درحال نهادینه شدن است و کاری که مربوط به حوزه ای نیست را از آن طلب می‌کنند. من آدم سیاسی نیستم، اما این مساله آفتی است که از دولت قبل ناشی می‌شود و پاک شدن این موضوع از ذهن افراد، مدت‌ها به طول می‌انجامد. از قول آقای شیخ الاسلام ماجرایی که ایشان در سفری استانی با آن مواجه شده بود را برایتان می‌گویم. فردی از آنجا عبور می‌کرده، بارها رفته و آمده و وجهی دریافت کرده است که دست آخر متوجه این کار او شده اند و جلوی آن فرد را گرفته اند. البته بستن در مسجد به خاطر یک فرد کار اشتباهی است اما باید توجه داشت که نهادینه شدن این مساله در جامعه اتفاق خوشایندی نیست. بنابراین به نظر من اتفاقی که در مورد تبریز افتاده، در تهران قابل اجرا نیست.
در شورای شهر چه مباحثی در مورد این افراد وجود دارد؟
در شورا بحث‌هایی در مورد متکدیان می‌شود اما به واقع نیازی نیست که شورای شهر به این مساله ورود کند. چون همان‌طور که گفتم، قانون در مورد این افراد وجود دارد و اینکه مسئولیت برخورد با آنها به عهده چه نهادی باشد مشخص شده است. شفافیت قانون در این زمینه باعث شده تا کم کاری در آن مشخص باشد. حداقل در مورد این مساله، خلا مصوبه نداریم و وظایف مشخص است. باید مصوبه‌های موجود به طور کامل اجرا شوند تا نقاط ضعف و قوت آن مشخص شود و اگر ضعف مصوبه‌های موجود محرز شد می‌توانیم به سراغ مصوبه‌های دیگر برویم.
برنامه‌ای در مورد کارتن‌خواب‌ها داریم؟
این عنوان، عنوانی است که به طور کلی من نمی‌دانم قانونی در مورد آن وجود دارد یا خیر. چون وقتی از برخورد یا برنامه در مورد گروهی صحبت می‌شود باید دید قانونی در این باره وجود دارد که بشود به آن اتکا کرد یا خیر.
نظرتان در مورد معتادان متجاهر چیست؟
در رابطه با این افراد، مانند افرادی که مشغول تکدیگری هستند، قانون وجود دارد و اگر مجرم بودن آنها محرز شود بنابر قوانین موجود با این دسته برخورد خواهد شد.
