دیدگاه مبتنی بر توانایی ها یک چارچوب نظری است که بر شناسایی و ایجاد نقاط قوت و منابع افراد، خانواده ها و جوامع تمرکز دارد. این رویکردی است که بر جنبه‌های مثبت موقعیت یک فرد تأکید می‌کند تا کاستی‌ها یا ضعف‌های او.
در مددکاری اجتماعی، دیدگاه مبتنی بر توانایی ها برای توانمندسازی مراجعان با کمک به آنها در شناسایی و استفاده از نقاط قوت و منابع ذاتی خود استفاده می شود.
مددکاران اجتماعی با تمرکز بر نقاط قوت مراجع می توانند به آنها کمک کنند تا به اهداف خود برسند و رفاه کلی خود را بهبود بخشند.
این رویکرد می تواند به ویژه هنگام کار با افرادی که تروما یا سایر اشکال ناملایمات را تجربه کرده اند مؤثر باشد، زیرا به ایجاد انعطاف پذیری و ترویج استراتژی های مقابله ای مثبت کمک می کند.
به طور کلی، دیدگاه مبتنی بر توانایی ها ابزار ارزشمندی برای مددکاران اجتماعی است، زیرا بر اهمیت توانمندسازی مراجعان و ایجاد قدرت و منابع موجود آنها تأکید دارد.
از این دیدگاه در انواع محیط‌های مددکاری اجتماعی، از جمله مداخلات بالینی، مددکاری جامعه ای، و حمایت یابی استفاده می‌شود. می توان آن را برای کار با افراد، خانواده ها، گروه ها و جوامع به کار برد.
یکی از تکنیک های کلیدی مورد استفاده در این دیدگاه، قالب بندی مجدد است.
این شامل تغییر تمرکز از جنبه‌های منفی یا مشکل‌ساز موقعیت مراجعان به نقاط قوت و ویژگی‌های مثبت آنها است.
به عنوان مثال، مددکار اجتماعی به جای تمرکز بر اعتیاد یا تشخیص سلامت روان مراجع، ممکن است بر انعطاف پذیری، اراده، یا سایر ویژگی های مثبت او تمرکز کند که می تواند به او در غلبه بر چالش ها کمک کند.
یکی دیگر از جنبه های مهم دیدگاه مبتنی بر توانایی ها، همکاری و مشارکت است. این مهم در اصول مددکاری اجتماعی نیز تحت عنوان اصل مشارکت مورد تاکید است.
دیدگاه مبتنی بر توانایی ها یک رویکرد مراجع محور است که بر توانمندسازی، همکاری و مثبت بودن تأکید دارد.
مددکاران اجتماعی با استفاده از این رویکرد در کنار مراجعانشان برای شناسایی نقاط قوت، اهداف و منابع آنها کار می کنند و برنامه ای برای دستیابی به نتایج دلخواه خود ایجاد می کنند.
با مراجعان به‌عنوان مشارکت‌کنندگان فعال در فرآیند رفتار می‌شود تا گیرندگان منفعل خدمات.
دیدگاه مبتنی بر توانایی ها نیز بر اهمیت فروتنی و حساسیت فرهنگی تأکید دارد. مددکاران اجتماعی باید از سوگیری ها و مفروضات خود آگاه باشند و برای درک و احترام به زمینه های فرهنگی و تجربیات منحصر به فرد مراجعان خود تلاش کنند.
به طور کلی، دیدگاه مبتنی بر توانایی ها یک رویکرد مراجع محور است که بر توانمندسازی، همکاری و مثبت بودن تأکید دارد. با تمرکز بر نقاط قوت و منابع مراجعان، مددکاران اجتماعی می توانند به آنها کمک کنند تا به اهداف خود برسند و رفاه کلی خود را به گونه ای که محترمانه و از نظر فرهنگی حساس است بهبود بخشند.
- نویسنده: دکتر امیر مغنی باشی
عضو هیئت مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران
