توانمندسازی در محورهای مختلفی قابل اجرا است. تقویت هر کدام از این محورها در رشد و توسعه جوامع موثر است.
فهرست عناوین مطلب
تعریف، ضرورت و اهداف توانمندسازی
منابع انسانی یکی از ارزشمند ترین دارایی های هر ارگان و جوامعی است. بقاء و حیات جوامع در گرو توانمندی نیروی انسانی است. موضوع توانمندی موضوع تازه ای نیست تقریبا قدمتی با خلقت بشریت دارد. از گذشته های دور انسان ها به دنبال تکامل و بهبود زندگی خود بوده اند. تلاش کارکنان با تکیه بر مهارت و با به کارگیری منابع و ایجاد فرصت ها و مسئولیت ها با هدف ارتقای توانایی افراد، تعریف جامعی از توانمند سازی است.
تمام اقداماتی که برای تکامل انسان ها انجام می گیرد پیرامون اهداف توانمندسازی می چرخد. در واقع این الگو با هدف تشکیل یک سازمان متعهد از کارکنانی است که وظیفه شغلی خود را به نحو احسن با همکاری انجام می دهند. از دیگر اهداف والای توانمندی به کار گرفتن ظرفیت های بالقوه انسان ها است. در واقع این اقدام توانایی چیرگی انسان بر ناتوانی ها و درماندگی های او است.
ارگانها و سازمانهایی که وظیفه توانمندسازی اقشار ضعیف را دارند تلاش می کنند بهترین منابع فکری در هر زمینه ای را بر عهده افراد بگذارند. یکی از رسالت های اصلی این سازمان ها اطمینان و اعتماد دادن به افراد است.
جایگاه افراد آسیب دیده در جامعه
همانطور که اشاره شد توانمندسازی، مشارکت دادن اقشار جامعه در سرنوشت خود می باشد. در واقع قرار دادن مردم در کانون توجه، راهبرد اصلی الگوی توانمندی می باشد. این الگو در درجه اول با رویکرد توجه به اقشار آسیب دیده و کم بضاعت می باشد. در این دیدگاه آموزش، توزیع عادلانه امکانات مواردی است که مورد توجه قرار گرفته است.
توانمندسازی افراد آسیب دیده یکی از اصلی ترین رسالت ارگان های حمایتی می باشد. دادن حس اعتماد به این اقشار کمک می کند تا در جوامع و روابط بین افراد موفق باشند. اعتماد کردن به این افراد موجب می شود فعالیت خود را به نحو احسن انجام دهند.
کاهش درآمد یکی از مهمترین عوامل عدم مشارکت مردم خواهد بود. افرادی که با درآمد کم یا عدم درآمد دچار فقر می شوند کم کم به حاشیه رانده می شوند و نمی توانند در جامعه تاثیر و حضور داشته باشند. و تا زمانی که این مسئله حل نشود مشارکت از معنا تهی خواهد شد. هدف از ایجاد توانمندی از بین بردن این انزوا است زیرا اصلی ترین نکته مردم و حضور مردم در جامعه است.
انواع توانمندسازی
توانمندسازی با توسعه رابطه مستقیم دارد. در واقع خروجی توانمندی توسعه است. الگوی توانمندی در محورهای مختلفی قابل اجرا است. تقویت هر کدام از این محور ها در رشد و توسعه جوامع موثر است. مدلهای توانمندسازی بسیار متنوع بوده و هر کدام به نوعی در خدمت جوامع بشری است.
در ادامه چند نمونه از انواع توانمندسازی را ذکر می کنیم:
توانمندسازی اقتصادی
قطعه گمشده پازل فقرزدایی توانمندسازی اقتصادی است. این الگو راهبردی جدید و بسیار کارآمد در رفع محرومیت در اقصی نقاط کشور می باشد. حمایت از کارآفرینان، ایجاد فرصت‌های شغلی و محلی از محوریت های اساسی این نوع توانمندی است که خروجی آن در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته جلوگیری از مهاجرت نیروهای بومی خواهد شد.
توانمندسازی اجتماعی فرهنگی
تقویت حوزه های عمومی با هدف کاهش تنش های طبقاتی، قومی و مذهبی به منظور افزایش آگاهی افراد جامعه از محوریت های توانمندسازی اجتماعی فرهنگی است. این الگو با هدف توزیع عادلانه درآمد و امکانات بین تمام اقشار جامعه به افراد کمک می کند تا بتوانند احساس اثربخشی را در خود ارتقا دهند.
توانمندسازی فرهنگی یکی از عوامل موثر در مقابله با آسیب های اجتماعی می باشد. از آنجایی که فرهنگ زیر بنای هر تحولی در جامعه است و از آنجایی که آسیب های فرهنگی کمتر مورد توجه قرار میگیرد تقویت این نوع توانمندی ضرورت پیدا می کند.
چنانچه راهکارهایی برای رفع آسیب های فرهنگی ارائه نشود منجر به آسیب های اجتماعی خواهد شد. اجرای طرح توانمندی فرهنگی برای افراد جامعه یک ضرورت است. در این طرح آگاهی و آموزش رکن اصلی و محوری است.
