اجتماعی شدن از طریق فعالیت بدنی: نقش معلمان و مربیان

اجتماعی شدن از طریق فعالیت بدنی: نقش معلمان و مربیان

یادداشت اختصاصیِ دکتر مریم نزاکت الحسینی؛

دانشیار گروه رفتار حرکتی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه اصفهان

مربیان و معلمان می توانند در تربیت اجتماعی و ورزشی کودکان و نوجوانان نقش داشته باشند. در واقع نقش مربیان قوی ترکردن فرآیندهای اجتماعی شدن از طریق ورزش است که در ابتدا بوسیله خانواده و دوستان شروع شده بود. معلمان و مربیان نباید از پتانسیل خود برای تاثیرگذاری روی مشارکت ورزشی دانش آموزان غافل باشند. بسیاری از احساسات، ارزش ها و رفتارهای کودکان و نوجوانان درباره فعالیت های بدنی، از تجربیات آنان در محیط های ورزشی ناشی می شود. مربی خوب، زمان و فرصت تجربیات مثبت را افزایش می دهد و از این طریق کودک و نوجوان را جهت مشارکت در فعالیت های بدنی و رشد مهارت های اجتماعی از طریق ورزش تشویق می کند.

تحقیقات نشان می دهند هدف اولیه کودکان و نوجوانان از مشارکت در فعالیت های بدنی، لذت بردن است. چنانچه بخواهیم افراد زیر ۱۷ سال را در محیط های ورزشی حفظ کنیم، باید محیط لذت بخشی فرآهم آوریم. ارائه بازخوردهای مناسب، توجه و بزرگنمایی اعمالی که کودک صحیح انجام می دهد، استفاده از شیوه های تشویقی مناسب و به موقع، داشتن انتظارات واقع بینانه از کودک، هدف گذاری مناسب و داشتن اهداف کوتاه مدت، استفاده از شیوه های انگیزشی مناسب در تمرینات به عنوان مثال ساده سازی شرایط تمرین، ایجاد تنوع، طراحی بازی های خلاقانه، می تواند سودمند باشد. معلمان و مربیان می توانند برای لذت بخش تر کردن محیط ورزش، از نظریه “الحاق لذت” استفاده کنند. بر طبق این نظریه، مربی می تواند با استفاده از برخی رویکردها از جمله افزایش رابطه دوستانه بین اعضای تیم، ایجاد آئین و رسوم ویژه برای تیم، تایید و تشویق میزان تلاش کودک و نوجوان، آموزش مهارت های جدید، حمایت از سخت کوشی در تمرین، استفاده از راهکارهایی برای کاهش استرس، استفاده از تمرینات سرگرم کننده و جذاب، برخورد محترمانه با کودک و نوجوان، شرکت دادن بچه ها در مسابقات و رقابت هایی در محل ها یا شهرهای متفاوت، شرایط محیطی را فرآهم آورد تا کودک و یا نوجوان در آن موقعیت تجربیات مثبت و لذت بخشی کسب کند و در نهایت حس شایستگی، انگیزه مشارکت در فعالیت بدنی و از آن مهم تر پایداری و تداوم او در محیط های ورزشی افزایش یابد.

از سوی دیگر مربیگری ضعیف، تمرکز صرف بر برنده شدن، انعکاس و انتشار امتیازات نهایی، انتقاد، تنبیه اشتباهات، ایجاد شرمساری و آشفتگی در کودک و خجالت زده کردن او در مقابل همسالان و به عبارتی ایجاد تجربیات منفی، سبب کنار کشیدن آن ها از فعالیت های جسمانی می شود. تجارب منفی به عنوان رفتارهای اجتماعی آزاردهنده مشهور هستند. این تجارب می توانند عواقب ناگواری در طول عمر و شیوه زندگی فرد به وجود آورند.  با دانستن این امر مربیان باید با استفاده از یکسری راهکارها، شرایطی را فراهم کنند تا کودکان و نوجوانان از مشارکت در فعالیت های ورزشی، لذت بیشتری ببرند. به عنوان مثال مربیان می توانند به آن ها آموزش دهند که پیروزی همه چیز نیست، شکست نابودی نیست، موفقیت مساوی با پیروزی نیست و موفقیت، تلاش برای پیروزی است. چنین رویکردهایی میل به مشارکت ورزشی در کودکان و نوجوانان را افزایش می دهد و فرصت هایی را برای تعامل کودکان با یکدیگر، فراگیری قواعد اجتماعی و در نهایت رشد اجتماعی آ ن ها فرآهم می کند.

توضیحات بیشتر در خصوص اثرگذاری افراد و عوامل مهم بر مشارکت ورزشی کودک از طریق شرکت در فعالیت های بدنی و پذیرش نقش اجتماعیِ شان را در یادداشت بعدی مطالعه بفرمایید. این نوشته، هشتمین یادداشت از مجموعه یادداشت هایی است که در خصوص ارتباط رشد حرکتی و کفایت و توانش اجتماعی کودکان و نوجوانان دنبال می کنیم.

منابع:

Haywood, Getchel (2019). Life Span Motor Development. Human Kinetics, Inc.; Seventh edition (May 17, 2019)

Bengoechea, E. G., Strean, W. B., & Williams, D. J. (2004). Understanding and promoting fun in youth sport: coaches’ perspectives. Physical Education & Sport Pedagogy, 9(2), 197-214

O’Neil, L., & Hodge, K. (2019). Commitment in Sport: The Role of Coaching Style and Autonomous versus Controlled Motivation. Journal of Applied Sport Psychology, 1-11

Logan, K., & Cuff, S. (2019). Organized sports for children, preadolescents, and adolescents. Pediatrics, 143(6), e20190997

Martin, N. J. (2020). Fostering Motivation: Understanding the Role Coaches Play in Youth Sport. Strategies, 33(1), 20-27