۹ دیدگاه نظری در مددکاری اجتماعی

۹ دیدگاه نظری در مددکاری اجتماعی

کاری از کارگروه تخصصی مددکاری اجتماعی ایرانیان

دیدگاه‌های نظری در مددکاری اجتماعی، چارچوب‌ها یا عدسی‌هایی هستند که مددکاران اجتماعی از طریق آن به رفتار انسان، جامعه و مسائل اجتماعی می‌نگرند.

در این مطلب، رایج ترین دیدگاه های نظری مورد استفاده در عمل مددکاری اجتماعی را بررسی خواهیم کرد.

نظریه سیستم ها

سیستم ها دیدگاهی نظری است که افراد، گروه ها و جوامع را به عنوان سیستم های به هم پیوسته ای می بیند که تحت تأثیر محیط خود قرار دارند.

در مددکاری اجتماعی، نظریه سیستم ها برای درک ارتباط متقابل افراد، خانواده ها، جوامع و سیستم های اجتماعیِ بزرگتر استفاده می شود.

مددکاران اجتماعی که تئوری سیستم ها را به کار می گیرند، بر تعاملات بین افراد و محیط آنها و چگونگیِ تأثیر این تعاملات بر مسائل و مشکلات اجتماعی تمرکز می کنند.

نظریه شناختی- رفتاری

نظریه شناختی رفتاری (CBT) دیدگاهی نظری است که بر رابطه بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد.

در عمل مددکاری اجتماعی، CBT برای کمک به مراجعان جهت شناسایی و تغییر الگوهای فکریِ منفی و رفتارهایی که ممکن است به مشکلات اجتماعی آنها کمک کند، استفاده می شود.

مددکاران اجتماعی که از CBT استفاده می کنند مهارت ها و راهبردهای مقابله ای را برای مدیریت مؤثرتر احساسات و رفتارهای گروههای هدف  توسعه می دهند.

نظریه روان پویایی

نظریه روان پویایی یک دیدگاه نظری است که بر انگیزه های ناخودآگاه و تجربیات اولیه زندگی که شخصیت و رفتار فرد را شکل می دهد، تمرکز دارد.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، از نظریه روان پویایی برای کمک به مراجعان جهت کشف افکار و احساساتِ ناخودآگاه شان و چگونگی تأثیرگذاری آنها بر مشکلات اجتماعی استفاده می شود.

مددکاران اجتماعی که از تئوری روان پویایی استفاده می کنند به مراجع کمک می کنند تا “بینش خود را نسبت به تجربیات گذشته اش و اینکه چگونه این تجربیات ممکن است بر رفتار فعلی آنها تأثیر بگذارد به دست آورند.

نظریه انسان گرایی

نظریه انسان گرایی دیدگاهی نظری است که بر رشد فردی و خودشکوفایی تمرکز دارد.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، از نظریه انسان‌گرایانه برای کمک به مراجعان جهت شناسایی نقاط قوت و ایجاد احساس ارزشمندی و توانمندی استفاده می‌شود.

مددکاران اجتماعی که از تئوری انسان گرایانه استفاده می کنند به مراجعین کمک می کنند تا بر نقاط قوت خود به جای نقاط ضعف شان تمرکز کنند و اهدافی را تعیین کنند که باعث رشد و توسعه فردی می شود.

نظریه ساختاری

تئوری ساختاری دیدگاهی نظری است که بر راه هایی تمرکز دارد که نهادها و نظام های اجتماعی، نابرابری و بی عدالتی اجتماعی را ایجاد و تداوم می بخشند.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، نظریه ساختاری برای کمک به مراجعان جهت درک اینکه چگونه سیستم‌ها و نهادهای اجتماعی ممکن است بر زندگی‌شان تأثیر بگذارند و برای توسعه استراتژی‌هایی جهت رسیدگی به موانع و بی‌عدالتی‌های سیستمی استفاده می‌شود.

مددکاران اجتماعی که از تئوری ساختاری استفاده می کنند برای ایجاد تغییر در سطح اجتماعی جهت ترویج عدالت و برابری اجتماعی کار می کنند.

نظریه فمینیستی

نظریه فمینیستی دیدگاهی نظری است که بر شیوه‌هایی تمرکز دارد که نابرابری‌های جنسیتی و ستم بر افراد و جامعه تأثیر می‌گذارد.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، از نظریه فمینیستی برای کمک به مراجعان جهت درک و رسیدگی به راه‌هایی استفاده می‌شود که نابرابری‌های جنسیتی و ظلم ممکن است بر زندگی آنها تأثیر بگذارد.

مددکاران اجتماعی که از نظریه فمینیستی استفاده می کنند برای توانمندسازی زنان و ترویج برابری جنسیتی و عدالت اجتماعی کار می کنند.

نظریه سیستم های اکولوژیکی

نظریه سیستم های اکولوژیکی دیدگاهی نظری است که بر اهمیت محیط و زمینه اجتماعی در شکل دادن به رفتار انسان تأکید می کند.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، از این نظریه برای درک چگونگیِ تعامل سطوح مختلف محیط، از فرد گرفته تا جامعه بزرگتر، بر افراد و خانواده ها استفاده می شود.

مددکاران اجتماعی با استفاده از این دیدگاه به مراجعان کمک می کنند تا محیط اجتماعی خود را شناسایی و هدایت کنند، و همچنین درک کنند که چگونه رفتار و رفاه آنها تحت تأثیر بافت اجتماعی قرار می گیرد.

نظریه مبتنی بر نقاط قوت

نظریه مبتنی بر نقاط قوت یک دیدگاه نظری است که بر شناسایی و ایجاد نقاط قوت و منابع افراد، خانواده ها و جوامع تمرکز دارد.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، از این نظریه برای کمک به مراجعان جهت شناخت نقاط قوت و قابلیت های خود و کار مشترک برای یافتن راه حل برای مشکلاتشان استفاده می شود.

مددکاران اجتماعی با استفاده از این دیدگاه به مراجعان کمک می کنند تا احساس توانمندی و خودکارآمدی خود را ایجاد کنند که می تواند منجر به افزایش تاب آوری و بهبود رفاه آنان گردد.

نظریه نژاد انتقادی

نظریه نژاد انتقادی دیدگاهی نظری است که چگونگی تأثیر نژاد و نژادپرستی بر جامعه، نهادها و افراد را بررسی می کند.

در کار عملی مددکاری اجتماعی، این نظریه برای شناسایی و پرداختن به نژادپرستی سیستماتیک و ترویج عدالت اجتماعی برای جوامع به حاشیه رانده شده و تحت ستم استفاده می شود.

مددکاران اجتماعی با استفاده از این دیدگاه، متعهد به کار در جهت از بین بردنِ ساختارهای سرکوب و ترویج برابریِ نژادی و فراگیری هستند.

آنها همچنین برای شناخت روش‌هایی که نژادپرستی در سیستم‌ها و نهادهای اجتماعی گنجانده می‌شود و اینکه چگونه ممکن است بر زندگی گروههای هدف شان تأثیر بگذارد، کار می‌کنند.

نتیجه گیری

به طور کلی، تمرین مددکاری اجتماعی از دیدگاه‌های نظری گوناگونی استفاده می‌کند که به مددکاران اجتماعی کمک می‌کند تا گروههای هدف شان و سیستم‌ها و زمینه‌های اجتماعی را که زندگی آنها را شکل می‌دهند، بهتر درک کنند.

با استفاده از این دیدگاه‌ها، مددکاران اجتماعی می‌توانند مداخلات مؤثری را شکل دهند که تغییرات اجتماعی، برابری و رفاه را برای افراد، خانواده‌ها و جوامع به ارمغان می آورد.

در نتیجه، مددکاری اجتماعی یک حوزه پیچیده و پویا است که مبتنی بر طیفی از دیدگاه‌های نظری و روش‌های عملی می باشد.

مددکاران اجتماعی از این دیدگاه‌ها برای درک مشکلات و مسائل اجتماعی که گروههای هدفشان با آن‌ها روبه‌رو هستند و برای توسعه مداخلات مؤثری که تغییرات اجتماعی را ترویج می‌کند و رفاه افراد، خانواده‌ها و جوامع را بهبود می‌بخشد، استفاده می‌کنند.

با درک و به کارگیری این ۹ دیدگاه نظری در مددکاری اجتماعی، مددکاران اجتماعی می توانند در کار خود مؤثرتر باشند و تفاوت چشمگیری در زندگی افرادی که به آنها خدمت می کنند ایجاد کنند.

منابع

Bronfenbrenner, U. (1979). بوم‌شناسی توسعه انسانی: آزمایش‌ها بر اساس طبیعت و طراحی انتشارات دانشگاه هاروارد.
Compton، B. R.، & Galaway، B. (1989). فرآیندهای مددکاری اجتماعی (ویرایش هفتم). Brooks/Cole Publishing Company.
گرین، جی جی، و انت، اس تی (۲۰۱۷). اکولوژی سوء مصرف مواد در نوجوانان دیدگاه های رشد کودک، ۱۱(۲)، ۹۸-۱۰۳.
گرین، آر آر (۲۰۰۸). نظریه رفتار انسانی و عملکرد مددکاری اجتماعی (ویرایش سوم). Aldine Transaction.
جانسون، A. G. (2012). امتیاز، قدرت و تفاوت. مک گراو هیل.
کندال، پی سی، و بیداس، آر اس (۲۰۰۷). هموارسازی مسیر برای انتشار شیوه های مبتنی بر شواهد برای جوانان: انعطاف پذیری در وفاداری روانشناسی حرفه ای: تحقیق و عمل، ۳۸(۱)، ۱۳-۲۰.
پین، ام (۲۰۰۵). نظریه مددکاری اجتماعی مدرن پالگریو مک میلان.
Saleebey, D. (2009). دیدگاه نقاط قوت در عمل مددکاری اجتماعی (ویرایش پنجم). پیرسون.
سندوال المازان، ر.(۱۳۹۶). نظریه نژاد انتقادی در عمل مددکاری اجتماعی: متقاطع بودن، توانمندسازی و عدالت اجتماعی مجله تنوع قومی و فرهنگی در مددکاری اجتماعی، ۲۶(۴)، ۲۳۱-۲۴۶.
ویلیامز، جی آر (۱۹۹۷). نظریه روان پویایی برای تمرین مددکاری اجتماعی: آغازگر. مجله کار اجتماعی بالینی، ۲۵ (۳)، ۲۷۱-۲۸۸