۲۵ تیر روز بهزیستی و تأمین اجتماعی | مروری کوتاه بر خدمات بهزیستی در کشور

– تاسیس سازمان بهزیستی درسال ۱۳۵۹

در تعریف سازمان ملل متحّد، سازمان بهزیستی، عبارت است از مجموعه ­ای هماهنگ از برنامه ­ها و فعالیت‌هایی که با نظارت یا کمک دولت، برای بهبود زندگی افراد و گروه­ های آسیب ­پذیر جامعه، انجام می‌شود.

– احسان و دستگیری از مستمند، توفیق الهی است که تنها نصیب عده ­ای می‌شود که سزاوار لطف پروردگارند.

– جامعه انسانی مجموعه ­ای به هم پیوسته است و فطرت انسان و نیازمند اجتماعی، آنان را به پیوند و وابستگی به نیروهای فکری، عملی و علمی یکدیگر دعوت می ­کند.

– در ایران، از دیرباز همواره طیف وسیعى از خدمات اجتماعى توسط خانواده ­ها، افراد نیکوکار، روحانیت و مساجد ارائه مى‌شد.

– مفهوم تأمین اجتماعی، بیشتر با مفهوم ­هایی چون رفاه اجتماعی، بیمه­ های اجتماعی، خدمات اجتماعی، تعاون اجتماعی و تعادل اجتماعی هم معناست.

–  جامعه انسانی مجموعه ­ای به هم پیوسته است و فطرت انسان و نیازمند اجتماعی، آنان را به پیوند و وابستگی به نیروهای فکری، عملی و علمی یکدیگر دعوت می ­کند.

– سازمان بهزیستی، تنها سازمان و ساختار درکشور است که به طور علمی، به بررسی نارسایی‏ ها و مشکلات اجتماعی می‌‏پردازد و از نیروی متخصص و کارشناسان تحصیل کرده علوم اجتماعی و بهداشتی برخوردار است.

وبسایت تخصصی مددکاری اجتماعی ۲۰۱۵: بیست­ وپنجم تیرماه در تقویم به عنوان روز ملی بهزیستی و تامین اجتماعی نامگذاری شده است. علت نامگذاری این روز به سال  ۱۳۵۹باز می گردد.  زمانی که شورای انقلاب پس از پیگیری ­های مستمر شهید دکتر محمد على فیاض‌بخش، تاسیس سازمان بهزیستی را در دستور کار خود قرار داد؛ سازمانی که بر اساس اصل ۲۱ و ۲۹ قانون اساسی، موظف به تأمین حداقل هزینه زندگی خانواده ­های نیازمند و بی سرپرست شد و نیز زمینه ­های مناسب برای خودکفایی آنان ایجاد کند و همچنین بتواند به قشرهای محروم و کسانی که بنا به دلایل مشکلات جسمی ـ روانی ـ عاطفی) دچار عدم تعادل شده‏­ اند کمک کند.

سازمان بهزیستی، تنها سازمان و ساختار در کشور ایران است که به طور علمی، به بررسی نارسایی ‏ها و مشکلات اجتماعی می ‏پردازد و از نیروی متخصص و کارشناسان تحصیل کرده علوم اجتماعی و بهداشتی برخوردار است و به انسان‏ های نیازمند کمک می‏ کند. این سازمان تلاش می‏ کند تا ریشه مشکلات را پیدا کرده و بیماری‏ها و معضلات اجتماعی را از ریشه درمان کرده، از بین ببرد. کمک رسانی به دیگران تا جایی اهمیت دارد که در آموزه ­های آسمانی دین مبین اسلام، پیوسته به احسان و دستگیری از کسانی سفارش شده است.در این نوشتار مروری خواهیم داشت به خدمات سازمان بهزیستی در کشور با این امید که رسانه بتواند در این مناسبت خاص به شناخت هر چه بیشتر مردم با خدمات این سازمان مبادرت ورزد.

-اصول اورژانس اجتماعی شامل مواردی از جمله، کمک به حذف آسیب‌های اجتماعی، ارائه خدمات با سه ویژگی به موقع بودن، در دسترس بودن و تخصصی بودن، همکاری درون و برون سازمانی، انجام کار تیمی، رویکرد علمی در مداخلات، مسئله‌یابی به موقع، توانمندسازی اجتماعی محور، جامعیت اقدامات و فراهم کردن زمینه مشارکت برای مردم و سازمان‌های مردم نهاد است.

-کنترل  و کاهش بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، جایگزینی مداخلات روانی و اجتماعی به جای مداخلات انتظامی و قضایی، پیشگیری از وقوع جرم، ارتقای توانمندی افراد در معرض آسیب نیز اهداف این طرح عنوان شده است.گروه‌های هدف این برنامه نیز زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران آسیب‌دیده اجتماعی، کودکان کار و خیابان، همسران و کودکان آزار دیده، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افرادی هستند که به هر دلیل در شرایط بحرانی قرار گرفته‌اند.

ـ در این هفته باید فضایی فراهم شود که خدمات این دو حوزه به شکل گسترده از طریق رسانه‌ها و به ویژه صداوسیما به اطلاع مردم برسد و قطعا مردم از شنیدن خدمات و تلاش‌های مسوولان خوشحال و نسبت به نظام امیدوار می‌شوند.

ـ انتقاد از نادیده گرفتن حوزه اجتماعی در قانون پنجم توسعه

ـ رویکرد جدید سازمان بهزیستی این است که خدمات، خانواده محور شود و این تغییر در حال وقوع است.

ـ براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، حدود ۱۰‌تا ۱۵درصد افراد هر جامعه را معلولان تشکیل می‌دهند اما این آمار همه معلولیت‌های خفیف تا شدید و حتی افرادی که گاهی دچار سردرد میگرنی می‌شوند را هم شامل می‌شود. سازمان بهزیستی کشور، معلولان کشور را افرادی می‌داند که دچار معلولیت شدید هستند، به‌طوری که امکان زندگی عادی برای آنها فراهم نیست و بر این اساس یک میلیون و ۲۰۰هزار معلول در کشور شناسایی شده است.

ـ ۱۲درصد معلولان را ناشنوایان،  ۱۳درصد از این افراد دچار مشکلات شدید بینایی هستند

ـ۲۰ درصد معلول ذهنی و حدود نیم درصد معلولان را  افراد دچار اختلالات روانی مزمن تشکیل می‌دهند.

ـ حدود ۹۰هزار نفر از معلولان، افرادی هستند که از خانواده طرد شده و در مراکز تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور زندگی می‌کنند.

ـ سیصد هزار معلول در نوبت دریافت خدمات بهزیستی؛

۵- همایون هاشمی، رئیس سازمان بهزیستی کشور

 – سازمان بهزیستی کشور با برنامه‌ریزی مدون و مستمر و تأمین اعتبارات لازم، شرایطی را برای حمایت از معتادان بهبود یافته فراهم کرده است که از آن جمله می‌توان به تأمین اشتغال و مسکن آنها اشاره کرد. در حال حاضر تعدادی از تیم‌های سیار جهت شناسایی افراد معتاد و البته افرادی که تمایل به پاک شدن از اعتیاد دارند در سطح شهرها حضور فعالی دارند.

۶- حبیب الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور  با اشاره به موضوع زنان متجاهر (کارتن خواب)

– براساس قانون؛ شهرداری، ستاد مبارزه با موادمخدر و وزارت بهداشت به عنوان متولیان ارائه خدمات به زنان معتاد هستند اما سازمان بهزیستی نیز برای ارائه خدمات مشاوره ای و مددکاری هیچ مشکلی ندارد.

– مصوبه مجلس شورای اسلامی که ۳۰ میلیار ریال از اعتبارات حوزه زنان به این سازمان بوده است، نیز برای زنان آسیب پذیر هزینه خواهد شد که امیدواریم گامی موثر در جهت کاهش مشکلات این زنان باشد.

 ۷- محسن روشن‌پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور

– در بهزیستی همزمان با درمان اعتیاد، پیشگیری را نیز در دستور کار داریم. به طوری که از سال ۱۳۸۱ این رویکرد در بهزیستی نهادینه شده است.

– در تحلیل وضعیت خدمات‌دهی به جمعیت هدف و در بخشی از اقدامات‌مان خدمات متناسب با جمعیت هدف را ارائه ندادیم به همین دلیل دستورالعمل ارتقای خدمات در دستور کار خود قرار دادیم.

 – در حال حاضر از پیشگیری تا درمان در سطوح مختلف محلات، استان‌ها و کشوری اعم از کاهش بار اعتیاد اقداماتی را انجام می‌دهیم.

– جمعیت تحت پوشش حوزه اعتیاد بهزیستی همواره رو به افزایش است و درآخرین آمار، بالغ بر ۷۰۰ هزار نفر را در الگوهای مختلف درمان تحت پوشش قرار داده‌ایم.

– یکی از اولویت‌های بهزیستی در خدمات، ارائه خدمات پیشگیری، درمان و کاهش آسیب به زنان است

– هدف‌گذاری ما این است که ۱۰ درصد خدمات درمان اعتیاد و پیشگیری بهزیستی به زنان اختصاص یابد و در حال حاضر حدود ۷۰ مرکز زنانه درمان اعتیاد در کشور وجود دارد.

۸- حبیب الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور

– نوزادی که معتاد به دنیا می آید، پس از تولد باید در I.CUیا N.IC.Uنگهداری شده و  نیاز است که این روند طی شود.

– پس از ارائه خدمات اورژانس پزشکی به یک نوزاد معتاد، در صورت صلاحدید مراجع قضایی؛ نوزاد را برای نگهداری به سازمان بهزیستی کشور تحویل می شود.

– خدمات سازمان بهزیستی کشور به زنان معتاد باردار شامل معرفی آنها به بیمارستان ها و برخی کمک های دیگر برای ترک و زایمان است.

 سخن آخر

آن چه مسلم است سازمان بهزیستی کشور خدمات مختلفی را به مردم ارائه می دهد که متاسفانه اکثر مردم از آن بی اطلاعند. به گونه ای که حبیب الله مسعودی فرید، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور می گوید: ۷۰ درصد مردم هنوز از خدماتی که اورژانس اجتماعی ارائه می دهد، اطلاع ندارند، آنان می توانند هرگونه خشونت خانگی مانند کودک آزاری و همسرآزاری را به سامانه اورژانس اجتماعی با شماره تماس ۱۲۳ اطلاع دهند.کارشناسان حاضر در اورژانس اجتماعی می توانند نسبت به شناسایی به موقع موارد خشونت خانگی با تماس های مردم یا آسیب دیدگان، اقدام کرده و مددکاران کمک های لازم را در این زمینه انجام می دهند.آن گونه که معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: برنامه آشنایی هرچه بیشتر مردم با شماره تماس ۱۲۳ را امسال با جدیت و اهتمام بیشتری دنبال خواهند کرد تا همه مردم در سراسر کشور خط تلفن یک، دو، سه را به خوبی بشناسند. افزایش اعتبار سازمان بهزیستی به صورت سالانه از سایر نیازهای این سازمان است که بایستی مورد توجه دولت قرار گیرد.

منبع: پژوهش خبری صدا و سیما | پژوهشگر: مریم عابدی