امروزه شاهد هستیم که در جوامع گوناگون به دلایل متعدد جرم و فساد رو به افزایش است و افراد زیادی را به ورطۀ نابودی کشانده است. آسیبهای اجتماعی ریشه‌ای دیرینه دارند و امری تصادفی نیستند بلکه پدیده قانونمندی هستند که ریشه در تاریخ نظام اجتماعی، نظام شخصیتی افراد و … دارند. یکی از آسیبهای اجتماعی گسترش روسپیگری است که عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در بروز و گسترش آن نقش مهمی ایفاد می‌کند. روسپیگری را می‌توان تن دادن به رابطه جنسی در ازای دریافت پول تعریف کرد. پدیده روسپیگری به عنوان یک آسیب اجتماعی، علاوه بر آثار و پیامدهای منفی در سطوح فردی و خانوادگی، از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مشکلات فراوانی را برای جامعه در بردارد. تقریباً در تمام جوامع بشری، روسپیگری پدیده‌ای نامطلوب بوده و سعی در مقابله با این پدیده وجود داشته است. زنان خیابانی اغلب در خانواده های نابسامان به دنیا می‌آیند. در این خانواده ها مسکن نامناسب، تعداد فرزندان بالا، فقر، بیکاری و اعتیاد پدران، خشونت خانوادگی، پایین بودن سطح تحصیلات والدین، مشاغل پست و یا سطح پایین از مهم‌ترین ویژگی ها محسوب می گردد.
در کشور ما در مقطع کنونی به دلایلی مانند تصمیم بر خراب کردن مراکز علنی فساد بدون در نظر گرفتن راهکارجایگزین (در اوایل انقلاب)، موقعیت زمانی جامعه ایران (درحال گذر بودن، افزایش جمعیت جوان، کاهش سن بلوغ)، جوابگو نبودن برنامه‌ریزیهای دولت متناسب با جمعیت جوان جامعه و …. باعث شده است که این پدیده روز به روز در جامعه گسترش پیدا کند و هر روز از طریق رسانه‌های رسمی و غیررسمی شاهد آماری از کاهش سن روسپیگری باشیم. حالا سئوال اصلی این است که با توجه به وجود انکارناپذیر این پدیده در جامعه راهکار چیست؟
با توجه به گسترش روز افزون این پدیده (بخصوص بصورت کارهای شبکه ای و گروهی و پیدا کردن مشتریان در فضای مجازی) باید راهکارهای ارائه شود که حداقل در برخی از کشورها نتایج موفقی را در کاهش و مدیریت این آسیب اجتماعی در پی داشته اند. مثلاً در کشور سوئد بعد ازسالها تحقیق متوجه شدند که اگر در قوانین خود برخلاف سالیان گذشته خرید سکس را جُرم محسوب کنند و توجه را از عرضه به تقاضا (از زنان روسپی به مردان خریدار) معطوف کنند می‌توانند این آسیب اجتماعی را کاهش دهند. البته بکار بردن این راهکار در کشور ما باید همراه با گسترش سیاست های رفاهی مختص افراد در معرض آسیب و آسیب دیدگان و ارائه راهکار برای پیشگیری از دور زدن این قانون توسط آقایان با بکار بردن راهکارههای مانند صیغه و … باشد تا بتواند با موفقیت چشمگیر همانند کشور سوئد همراه باشد.
براساس تحقیقات انجام شده در ایران، علت اصلی این پدیده در میان زنان فقر و بیکاری است. بنابراین مددکاران اجتماعی بعنوان نیروی‌های متخصص در زمینه پیشگیری و مدیریت آسیب های اجتماعی می‌توانند با تدوین برنامه های رفاهی بخصوص در زمینه رفاه اجتماعی متناسب با نیاز جامعه و پشنهاد آن به دولت و پیگیری برای اجرای آن در پیشگیری و مدیریت این آسیب اجتماعی می‌توانند نقش بسزایی ایفا کنند. از طرفی نباید جامعه هدف تقاضا کننده (مردان خریدارسکس) رو نادیده گرفت چرا که اگر به فکر راهکاری برای ارضای خواسته های جنسی آنها نباشیم و عرضه را کاهش بدهیم ولی همچنان تقاضا بالا باشد ممکن است شاهد افزایش آسیب های دیگری در جامعه مانند زنا با محارم، سوءاستفاده جنسی از کودکان و … باشیم. بنابراین بهتر است به دنبال راهکاری جامع و مانع برای مدیریت همه جانبه این آسیب اجتماعی باشیم.
نویسنده: پروانه خفتان؛ کارشناس ارشد مددکار اجتماعی
مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران
