پیگیری بیماران ترخیصی، نقطه کور خدمات مددکاری اجتماعی در وزارت بهداشت، بعلت کمبود نیروی انسانی و استاندارد نبودن سیستم مددکاری اجتماعی

سلامت چه به صورت فردی و چه اجتماعی بی تردید مهم‌ترین جنبه زندگی است. سلامت، شرطی ضروری برای ایفای نقش‌های اجتماعی است و انسان‌ها در صورتی می توانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آنها را سالم بداند. با پیشرفت تکنولوژی در دنیا و به دنبال آن آلودگی محیط زیست و فاصله گرفتن انسان ها از مناسبات اجتماعی و شبکه های حمایتی و ارتباطی، تحمل اجباری استرس های ناشی از شهرنشینی و ترافیک، وجود مشکلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی ،روی آوردن به غذاهای آماده (فست فودها) و … باعث شده هر سال بر تعداد بیماران در دنیا افزوده شود. کشور ما سالانه پذیرای بیش از هشت میلیون بیمار در بیمارستان ها می باشد. این در حالی است که بیمارستان ها توانایی پاسخگویی به تمام نیازهای بیماران را ندارند. با توجه به افزایش تعداد بیماران در جامعه با بکارگیری مددکاران اجتماعی متخصص در قالب کار تیمی می‌توان به علت یابی بیماری در جامعه پرداخت.

نقش مددکار اجتماعی در تیم پزشکی کمک به حل مشکلات فردی، اجتماعی بیماران و خانواده آنهاست و تعامل بین جامعه، بیمار و خانواده از اصلی ترین نقشهای مددکاران اجتماعی در بهداشت و درمان است تا بیماران بتوانند سلامت کامل خودشان را به دست آورند. بهداشت و درمان برای برآورد خواسته ها و رشد نیازهای انسان ها برای تعادل حیات به حضور موثر مددکاران اجتماعی نیازمند است.

به طور معمول مددکاران اجتماعی در فیلد های بهداشت و درمان در سیستم های مختلف درمان و سلامت حضور دارند و در پاسخگوئی به آسیب های ناشی از بحران حوادث عاطفی – روحی، مداخله در بحران، مشاوره های حمایتی، مدیریت کیس ها و پیگیریها مسوولیت و شرح وظایف دارند. مددکاری اجتماعی حرفه ایست که به خوبی مجهز شده برای عمل و کار در فیلد سلامت زیرا که آنان دیدگاه وسیعی دارند و طیفی از عوامل فیزیکی، عاطفی و محیطی را که بر آرامش افراد و اجتماعات تأثیر گذار است مدنظر دارند.

کمبود نیروهای تخصصی مددکاری اجتماعی در سیستم بهداشت درمان و استاندارد نبودن تعداد آنان (برای هر ۳۰ بیمار یک کارشناس مددکاری اجتماعی باید در بیمارستان حضور داشته باشد) باعث می‌شود بیشتر مردم و حتی بسیاری از مدیران در مراکز درمانی گمان می‌کنند که مددکاران تنها برای گرفتن تخفیفات و هزینه‌های مالی در بیمارستان‌ها فعالیت می‌کنند این در حالیست که خدمات مددکاران اجتماعی بیش از اینهاست. از طرفی دیگر نبود دفاتر مددکاری اجتماعی در همه معاونت درمان‌های کشور باعث شده است که اکثر مددکاران اجتماعی شاغل در بیمارستان در برخورد با مراجعین دارای مشکلات و آسیب های اجتماعی بعلت نداشتن ناظری که دارای تحصیلات و دیدگاه مددکاری اجتماعی باشد، با مدیران و پزشکان در حوزه کاری خود دچار چالش شوند که در سالهای اخیر شاهد موارد مانند رها شدن بیماران در خیابان، باز کردن بخیه بیمار و …. هستیم که فقط موارد کوچکی از حوادثی هستند که در بیمارستانها اتفاق می افتد که رسانه ای می‌شود و جامعه مطلع می‌شود.

با حضور نیروی متخصص مددکاری اجتماعی و دفاتر مددکاری اجتماعی می توان شاهد این بود که اینگونه مسایل و مشکلات به حداقل خود برسد از طرفی وجود دفاتر مددکاری اجتماعی کمک بزرگی جهت بهبود وضعیت دانش و اطلاعات مددکاران اجتماعی شاغل در فیلد ها و بخش های مختلف بهداشت و درمان می‌باشد. چرا که مددکار اجتماعی که در بیمارستان تخصصی کودکان کار می کنند به دانشی افزون بر دانش مددکاری اجتماعی مانند قوانین قیومیت، سرپرستی و …. نیاز دارد که این دانش با مددکاری اجتماعی که در حوزه بیماران روان یا زنان ویژه مشغول به فعالیت هستند متفاوت می باشد که وجود دفاتر مددکاری اجتماعی و سنجش مداوم اطلاعات مددکاران اجتماعی متناسب با فیلد کاری خود و ارتقا دادن اطلاعات آن با برگزاری کارگاهها و همایش ها باعث ارتقاء کیفیت خدمات مددکاری اجتماعی و به تبع آن افزایش رضایت‌مندی مراجعین می‌شود.

این خدمات قسمتی کوچکی از خدمات مددکاری اجتماعی در حوزه بهداشت و درمان می باشد و کسی تا کنون به این موضوع نپرداخته است که مددکاران اجتماعی که بعنوان پزشک اجتماعی و پیشگیری کننده از آسیب‌های اجتماعی هستند و در سیستمهای بهداشتی شاغل هستند چه خدمات تخصصی می‌توانند به پرسنل و کارکنان بهداشت و درمان ارائه دهند ؟ و این نکته نیز مانند پیگیری بیماران ترخیصی نقطه کور خدمات مددکاری اجتماعی است که بعلت کمبود نیروی انسانی و استاندارد نبودن سیستم مددکاری اجتماعی در وزارت بهداشت همچنان بی‌پاسخ مانده است.

نویسنده: پروانه خفتان | کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی | مدرس دانشگاه علمی کاربردی کرمانشاه
پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران