پیشگیری از صدمات روانی انعکاسی: رویکرد آگاهی از صدمات روانی، که بر اساس اصول درمان و مراقبت از صدمات روانی[۱] بنا شده است، سیاست هایی را ارائه می دهد که این سیاست ها فقط در جهت کمک به مراجعین و مددجویان کاربرد ندارند، بلکه در جهت یاری رسانی به سایر مددکاران اجتماعی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. تمامی مددکاران اجتماعی ای که در حال یاری رسانی به مددجویانی هستند که سطوح مختلفی از صدمات روانی را تجربه کرده اند؛ خود در معرض این ریسک قرار دارند که توسط همان صدمات روانی، آسیب ببینند. ثانیاً اضطراب هایی که منشاء آنها صدمات روانی[۲] است، که در پاره ای از اوقات خستگی ناشی از همدردی نیز نام می گیرند و همچنین صدمات روانی انعکاسی، پدیده هایی معمول در میان متخصصان حوزه های یاری رسانی هستند. ما همواره نگران هستیم که مددجویانمان مجدداً از صدمات روانی رنج برند اما آیا به سیستمی که در آن مشغول به فعالیت هستیم فکر کرده ایم؟ (سیستم هایی که در انزوا مشغول به فعالیت هستند، از کمبود صلاحیت رنج می برند و یا منابع کافی در اختیار ندارند، نه تنها اعضا و پرسنل خود را دچار صدمات روانی می سازند بلکه این صدمات را به سایرین و به عموم نیز منتقل می سازند.)
چگونه می توانیم سیاست گذاری و شیوه هایی همه جانبه و فراگیر اخذ کنیم که صدمات روانی انعکاسی را کاهش دهند؟ در پاسخ به این سوالات، ما رویکرد مددکاری اجتماعی کلان را برای جلوگیری از صدمات روانی انعکاسی پیشنهاد می دهیم.
صدمات روانی تنها بر روی افراد اثرگذار نیستند بلکه بر روی جوامع نیز تأثیر می گذارند. یک جامعه می تواند به طُرق متفاوت دچار صدمات روانی گردد. (یک جامعه در معنای جغرافیایی خود، بصورت یک سازمان و یا بر اساس هویتش، تعریف می گردد.) دامنه این لطمات، از نادیده گرفتن صدمه روحی تا طلب نکردن حمایت، احترام و فعالیت های متقابل گسترده می باشد. همچنین یک جامعه می تواند دچار صدمات روانی انعکاسی گردد.
رویکرد آگاهی از صدمات روانی، به ارزش های مددکاری اجتماعی رسمیت می بخشد و راهنمایی جامع در جهت تخصیص منابع است. ارتقاءسطح سلامت یک فرد سبب بهبود سلامتی تمامی افراد می گردد. ما با مسئولیتی اخلاقی در جهت فراهم ساختن آموزش های لازم در خصوص صدمات روانی، صدمات روانی انعکاسی و تاب آوری برای ادارات، دفاتر، مدیران، کارمندان و سیاست گذاران روبرو هستیم. ما بایستی بر این حقیقت تأکید ورزیم که به طور معمول مددکاری اجتماعی حرفه ای است که با صدمات روانی آمیخته شده است و بنابراین ریسک ابتلا به اضطراب ها و صدمات روانی انعکاسی در آن بسیار بالا است. سیستم های تعدیل شده ای که مراجع محور هستند، آگاهی های لازم در خصوص صدمات روانی در آنها شکل گرفته است و از لحاظ فرهنگی حساس هستند به بهترین شکل این ریسک را کاهش می دهند.
دپارتمان سلامت و خدمات انسانی در اداره خدمات سلامت روانی امریکا این مُدل را پذیرفته است. شش اصل این مدل شامل: امنیت، اعتماد، حمایت بی قید و شرط، همکاری و تقابل، توانمندی و انتخاب و در نهایت ویژگی های فرهنگی – تاریخی و جنسیتی هستند.
ایجاد امنیت و اعتماد، فراهم آوردن موقعیت هایی برای انتخاب و تصیمیم گیری، استفاده از مُدل های توانمندسازی، توجه به نقاط تلاقی جنسیت گرایی، قومیت گرایی، توجه به معلولین و سایر فشارها؛ بر روی اصول شش گانه درمان و مراقبت از صدمات روانی تأثیرگذار هستند. ضروری است که اُفقی بلند مدت مبتنی بر یافته های به روز برای این رویکرد طراحی شود. ابزارهای چندمنظوره، گروه های تحقیقاتی، همکاری های متقابل، به عملکرد و سیاست های اثربخش منتهی می گردند. همچنین تأکید می گردد که این رویکرد سرمایه گذاری ای اقتصادی است زیرا که فرسودگی های شغلی را کاهش میدهد، رضایت شغلی را افزایش می دهد، کیفیت خدمات را ارتقاء می بخشد و مزیت های درمانی برای مراجعین و مددجویان ایجاد می کند.
مراحل عملیاتی انتشار رویکرد پیشگیری از صدمات روانی انعکاسی در سطح کلان:
- اعلام جایگاهی مشخص و مرکزی جهت سیاست گذاری های ملی طرح پیشگیری از صدمات روانی.
- مداخله دادن ذینفعان و طراحان طرح در فعالیت ها بطور گسترده و از همان ابتدا.
- تأمین حمایت ها و پشتیبانی های لازم جهت فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی طرح و سیاست گذاری.
- تأسیس موسسات آموزشی ملی و حمایت های بی قید و شرط از برنامه های آموزشی.
- ایجاد واحدی درسی به نام پیشگیری از صدمات روانی انعکاسی در تمامی گرایش های مددکاری اجتماعی.
- طراحی و ارائه برنامه آموزشی ای به نام پیشگیری از صدمات روانی انعکاسی در تمامی سازمان ها و برای تمامی افراد شاغل در سازمان.
برگرفته از وبسایت The new Social Worker
گردآوری و ترجمه: پونه امام شوشتری | کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی و عضو تیم روابط بین الملل وبسایت مددکاران اجتماعی ایرانیان
