هنر و تاب آوری زنان: هنر میتواند در کاهش آسیب و تسکین آلام قربانیان خشونت علیه زنان نقش آفرین باشد، همچنین هنر در تمام دنیا ابعاد اقتصادی خود و نقش موثر خود را در کار آفرینی و معیشت زنان به رخ میکشد که زیست زنانه تاب آوری بر مدار هنر است.
در سرتاسر دنیا برنامه های هنری در قالب های مختلف برگزار و کلاسهای آموزشی هنر نیز همیشه و در همه جای دنیا مخاطبین و علاقه مندان خاص خود را دارد اما آنچه که برای ما حائز اهمیت است تأکید بر هنر برای توسعه تاب آوری برای تسهیلگران، مربیان، مددکاران اجتماعی و هنر آموزان است.
زندگی زنان درسراسر تاریخ عجین و آمیخته با هنر بوده به نظر میرسد که بین زنانگی و هنر پیوندی جاودانه برپا باشد چه بسا که بتوان زنانگی را هر نیز نامید. از این جهت است که به جرأت میتوان گفت برنامه های هنری می تواند برای توسعه تاب آوری و در کاهش آسیب نیز حتی به کمک زنان آسیب دیده بیاید تا بتوانند با افزایش تاب آوری در برابر مشکلات و سختی هایی که در زندگی با آن مواجه شده اند، توانایی بیشتری از خود نشان داده و در روشی ساختارمند از ابعاد دیگر فعالیت های هنری هم به نحو دیگری برخوردار باشند.
زنان فارغ از نقش و جایگاهی که در زندگی خود دارند، که می تواند مادری- همسری و یا دختری باشد، با فعالیت های هنری در شاخه های مختلف و به درجات متفاوت آشنایی دارند.
هنر از ارکان تاب آوری است، به ویژه در زیست زنانه که عرصه آفرینش و خلاقیت است و بستر پرورش و مهربانی است.
به یقین نابرابری های اقتصادی، آموزشی و اجتماعی میان زنان و مردان در سراسر جهان به نوعی جلوه ای از خشونت بشمار می آید و تأثیرات این نابرابری را در روح روان مشهود است. از قضا همین موجب میشود که زنان به هنر و فعالیت های هنری در هر شاخه ای توجه بیشتری داشته و از فزصت بیان هیجانات و خلاقیت و آفرینش برخوردار باشند.
وقت صرف کردن برای دوختن یک دگمه تا خواندن یک شعر، تزئین غذا تا اجرای یک قطعه موسیقی، کاشتن گلی در گلدان تا کشیدن یک نقاشی، باعث بهبود و افزایش تاب آوری زنان میشود.
تشکل های مردم نهاد و حتی سازمانهای مردم می توانند از مسیر هنر برای تاب آوری بیش از پیش برخوردار باشند.
به نظر میرسد زنان بصورت خودانگیخته و ناخودآگاه در مواجهه شدن با روزهای چهره به چهره زندگی از هنر بعنوان پناهگاهی بهرمند بوده اند ولی امروز شاهدیم با گسترش ادبیات تحقیق و دستاوردهای پژوهشی فراوان در این خصوص استفاده از هنر برای توسعه تاب آوری تدوین و ساختارمند ارائه می گردد.
هفت هنر و مسیرهای متنوع آموزش و فراگیری آنها در انواع پروتکل های توانمندسازی و تاب آوری از جایگاه ویژه برخوردار بوده و هستند.
تاب آوری از مسیرهنر فضایل شخصی و شخصیتی و بنوعی معناداری و معنامندی را نیز بهمراه خواهد داشت که با اطمینان دستاوردی مهم و درخشان برای توسعه تاب آوری خواهد بود.
هر فعالیت هنری که توسط بانوان انجام میشود، درست و تأثیرگذار است چون خودجوش و خودانگیخته است و باعث تخلیه هیجانی شده و هدف از انجام این فعالیت ها پرورش یک هنرمند و یا ایجاد و خلق یک اثر هنری بی نقص نیست. هدف مشارکت بانوان در انجام فعالیت ها و توسعه توانایی و تاب آوری ایشان است. فعالیت های هنری باعث افزایش عزت نفس و بالطبع افزایش تاب آوری خواهد شد.
هنر میتواند در کاهش آثار تروما و انواع خشونت های خانگی رایج در سراسر جهان و تلطیف فضای زندگی بانوان و قربانیان خشونت از مسیر خلاقیت و بازآفرینی حتی به یاری درمانگران بیاید.
نکته قابل توجه و تأکید ویژه برای مددکاران اجتماعی، تسهیلگران و درمانگران آشنایی با مبانی و اصول و روش‌های مورد نظردر شاخه های هنری مختلف خواهد بود چرا که این آشنایی به شاخه های مختلف هنری از قبیل نقاشی- موسیقی- کلاژ- تاتر و نمایش- سفال- قصه خوانی – عکاسی … باعث میشود تا راهکارهای بیشتری در اختیار داشته باشند.
یادداشت اختصاصی؛ شقایق هاشمی شکفته روانشناس، هنردرمانگر
