نسخه جدید اورژانس اجتماعی برای مدارس | طرح اورژانس اجتماعی وارد فاز جدید می شود

ظهور و بروز آسیب‌های اجتماعی در جامعه و گسترش روز افزون آن موضوعی تازه نیست؛ هرچند در دو سه سال اخیر با ورود ویژه مقام معظم رهبری مورد توجه بیشتری قرار گرفته و دستگاه‌های اجرایی هر یک به سهم خود برای پیشگیری و درمان آسیب‌های اجتماعی برنامه‌هایی را طراحی و در دست اجرا دارند.

به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران؛ در این میان وزارت آموزش و پرورش با در اختیار داشتن قشر حساس کودکان و نوجوانان دانش‌آموز، مهمترین کانون پیشگیری و مداخله بهنگام آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌رود؛ هرچند انتقادات بسیاری به عملکرد این وزارتخانه در امر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وارد است.

آموزش و پرورش در دولت یازدهم با طراحی و اجرای طرح نماد (نظام مراقبت اجتماعی از دانش آموزان) با مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذیربط گام‌هایی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی برداشت. حال قرار است طرح اورژانس اجتماعی(Social Emergency) که از پنج سال گذشته هدف شناسایی، درمان و مددکاری دانش آموزان در معرض خطر و دارای اختلال سوءمصرف مواد را دنبال می‌کند وارد فاز اجرایی جدیدی شده و در نهایت در طرح نماد ادغام شود.

طرح اورژانس اجتماعی وارد فاز جدید می شود
نادر منصورکیایی، مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در یک برنامه رادیویی در این باره توضیحاتی ارائه و اظهار کرد: برنامه شناسایی، درمان و مددکاری دانش آموزان در معرض خطر و دارای اختلال سوء مصرف مواد مخدر از سال تحصیلی ۹۲-۹۳ در مدارس کشور با همکاری وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت و درمان و سازمان بهزیستی کشور با محوریت ستاد مبارزه با مواد مخدر آغاز شد.

وی افزود: قبل از اجرای طرح اورژانس اجتماعی دانش‌آموزان، سازمان‌های مختلف سابقه‌ای در مداخلات مربوط به درمان و بازتوانی دانش آموزان درگیر با اختلالات سوء مصرف مواد مخدر نداشتند.

مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به این که راه‌اندازی طرح اورژانس اجتماعی دانش آموزان نیازمند هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف و ارائه شیوه‌نامه‌های اجرایی بود، عنوان کرد: در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ طرح اورژانس اجتماعی دانش آموزان با برگزاری کارگاه‌های مختلف آغاز شده و با اقدامات مختلف و استفاده از تجربیات قبلی دستورالعمل فنی مربوط به شناسایی و بازتوانی دانش آموزان در معرض خطر تدوین شد.

کیایی افزود: در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ دستگاه‌های همکار طرح اورژانس اجتماعی دانش آموزان اعم از وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی کشور و قوه قضائیه نسخه بروز رسانی شده شیوه نامه اجرایی این طرح را تهیه و تدوین کرده‌اند.

وی با بیان این که در سال تحصیلی جدید طرح اورژانس اجتماعی وارد فاز جدیدی می‌شود عنوان کرد: تجربه اورژانس اجتماعی دانش آموزان کشور موجب شد تا آموزش و پرورش بعد از مقدمات فراهم شده در زمینه شناسایی دانش‌آموزان در معرض خطر مصرف مواد مخدر، گام‌های بزرگتری را برداشته و علاوه بر موضوع مصرف مواد به موضوعاتی مانند خودکشی و سایر آسیب‌های اجتماعی در مدارس بپردازد.

لزوم رواج مددکاری در مدارس
حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی نیز با اشاره به عمر ۲۰ ساله اورژانس اجتماعی در کشور گفت: اورژانس اجتماعی کشور از حدود ۲۰ سال پیش با هدف تقویت مداخلات اجتماعی و روانی قبل از مداخلات قضایی و انتظامی آغاز به کار کرده است. اورژانس اجتماعی کشور در ۹ گروه هدف مشخص کارهای خود را دنبال می‌کند و آسیب‌هایی از جمله کودک‌آزاری، فرار، اقدام به خودکشی و موضوعاتی از این دست بخشی از فعالیت‌های اورژانس اجتماعی است.وی افزود: اورژانس اجتماعی به واسطه حمایت‌های خوب دولت و مجلس به توسعه مطلوبی رسیده است و افرادی که مشمول خدمات اورژانس اجتماعی قرار می‌گیرند، با مراجعه به پایگاه‌های اورژانس اجتماعی می‌توانند به صورت خود-معرف از خدمات این نهاد برخوردار شوند. همچنین بر اساس قوانین موجود، نهادهای مختلف می توانند افراد مشمول خدمات اورژانس اجتماعی را به اورژانس اجتماعی معرفی کنند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با بیان این نگرانی که «وجود اورژانس اجتماعی ویژه دانش آموزان، پیامدهای منفی بسیاری برای این قشر دارد» گفت: با این حال اورژانس اجتماعی کشور در کنار تمامی فعالیت‌های خود قشر دانش آموزی را مورد توجه قرار می‌دهد.  باید تاکید کنم مدارس همواره به عنوان سالم‌ترین محیط اجتماعی تعریف می‌شوند و نقدهای وارد به آموزش و پروش هیچ‌گاه پیام آسیب‌زا بودن بستر این وزارتخانه را در پی ندارد.

وی افزود: آموزش و پرورش یکی از بهترین محافل برای پیشگیری از اعتیاد را در اختیار دارد. ساختار آموزش و پرورش این اجازه را می‌دهد تا به بهترین شکل ممکن افراد در معرض اعتیاد را شناسایی کرده و به اورژانس اجتماعی ارجاع دهند. شایسته است که به جای اختصاص یک اورژانس اجتماعی به قشر دانش آموزی موضوع مددکاری اجتماعی در مدارس توسعه داده شود.

عمق آسیب‌های اجتماعی مهمتر از تعداد آنها است
۷۵ درصد کودکان معتاد از والدین معتاد متولد می‌شوند
رضا جعفری، مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی نیز  با اشاره به این که همه افراد و دانش آموزان دارای سوء مصرف مواد مخدر در جامعه هدف سازمان بهزیستی قرار ندارند، گفت: وظیفه نگهداری افراد بی سرپرست و بد سرپرستی که نیازمند اقامت موقت هستند در زمینه درمان اعتیاد بر عهده سازمان بهزیستی است.

وی افزود: در حال حاضر حدود ۵.۵ درصد از کودکان دچار سوء مصرف مواد مخدر، دارای والدین معتاد هستند.

مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی با اشاره به این که اقدامات این سازمان در تمامی حوزه‌ها یکپارچه و فراگیر است، عنوان کرد: تمرکز صرف بر درمان کودکان دچار سوء مصرف مواد مخدر بدون توجه به والدین معتاد آنها مفهوم توانمندسازی فراگیر را خدشه‌دار می‌کند. در آمارهای مربوط به آسیب‌های اجتماعی عمق آسیب مهم‌تر از تعداد است و توانمندی کودکان یک کشور بر اساس استانداردهای بین‌المللی عامل موثری در توسعه یافتگی یک کشور به شمار می‌آید.

جعفری با اشاره به شمار مادران معتاد در کشور، عنوان کرد: حدود ۷۵ درصد از کودکان معتاد در کشور از والدین معتاد متولد می شوند.

وی با اشاره به این که سازمان بهزیستی کشور همواره به دنبال توسعه مراکز درمانی خود است، اظهار کرد: سازمان بهزیستی در مواجهه با مادر و کودک معتاد سعی می کند روند درمانی مادر و فرزند را به صورت همزمان پیش برده و دوره های درمانی را به صورت یکسان برگزار کند، چرا که حضور مادر قوت قلب و امنیت روانی خوبی به فرزند می بخشد. در حال حاضر مرکز «خانه مادر و کودک» در شهر تهران با ورود به عرصه درمان همزمان مادر و کودک به صورت آزمایشی مشغول به فعالیت است.

مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی تاکید کرد: اعتیاد در کودک مثال بارز خشونت است، الگوگیری و برداشت ذهنی کودک از اعمال والدین معتاد روند زندگی آن کودک را در مسیری مملو از آسیب‌های مختلف قرار می دهد.