معتاد را مجرم نبینیم

گرفتار شدن در دام اعتیاد معضل و دردی اجتماعی است که مجرم دانستن کسانی که در این بلا دست و پا می زنند، نه تنها مشکلی از جامعه را حل نمی کند بلکه به پیچیده تر شدن موضوع نیز می انجامد.

به گزارش سایت تخصصی مددکاری اجتماعی ۲۰۱۵ به نقل از ایرنا، شاید همه ما وقتی با یک معتاد برخورد می کنیم، در نگاه اول او را به عنوان یک متهم می نگریم، اما وقتی از گذشته و جایگاه برخی از افرادی که در این دام گرفتار آمده اند، آگاه می شویم به طور قطع نسبت به این نوع اندیشیدن تجدید نظر خواهیم کرد.
عوامل موثر در ابتلا به اعتیاد گوناگون است، گرچه بخش عمده ای از این عوامل ناشی از نقاط ضعفی است که در شخصیت افراد موجود است و آنها را به سمت اعتیاد سوق می دهد، اما برخی عوامل نیز از جامعه ناشی می شود که جای تامل و بررسی دقیق وکارشناسانه دارد.
پدیده اعتیاد مانند دیگر معضلات اجتماعی راه حل هایی جز برخورد قهری دارد و اگر به واقع بخواهیم در راه نجات معتاد گام برداریم، نخستین اقدام می تواند داشتن نگاه طبیبانه به وی باشد.
اگر معتقدیم که نجات معتاد، نجات جامعه است پس باید به الزامات نجات پایبند باشیم و همزمان جسم و روح گرفتار در دام اعتیاد را مداوا کنیم.
برای نجات معتاد واژه مناسب درمان اعتیاد به کار می رود که در عمل نیز باید اقدامات درمانی را سرلوحه کارها قرار داد و درمان نیز با تحقیر و تهدید و برخورد قهرآمیز منافات دارد و قوانین نیز باید به گونه ای اصلاح شود که معتاد را یک بیمار نیازمند به درمان بداند.
علاوه بر این اقدامات اساسی باید در حوزه پیشگیری متمرکز شود تا شرایطی به وجود آید که کسی به سمت اعتیاد کشیده نشود. اقدامات پیشگیرانه و فرهنگی همراه با تلاش های درمانی برای نجات معتاد می تواند جامعه ای سالم را برای ما به ارمغان بیاورد.
نگاه طبیبانه به معتاد همچنین باعث خواهد شد تا وی بار دیگر به سمت این بلای خانمانسوز کشیده نشود و زندگی با نشاطی را پس از رهایی از اعتیاد دنبال کند.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است که قانون مبارزه با اعتیاد رویکرد متهم محور دارد نه طبیبانه از این رو باید سرعت خود را برای ارایه روش های مقابله با اعتیاد با نگاه طبیبانه و درمانی در سراسر کشور افزایش دهیم.
**معتاد بیمار تلقی می شود
رئیس پلیس استان البرز در گفت و گو با ایرنا با اعلام اینکه معتاد درجامعه یک مجرم نیست، گفت: مصرف مواد مخدر برای برخی از افراد مبتلا به اعتیاد جرم محسوب می شود.
سردار بخشعلی کامرانی صالح افزود: در این خصوص دو نظریه وجود دارد که برخی معتادان را مجرم و برخی دیگر نیز بیمار تلقی می کنند.
وی اضافه کرد: برخی معتادان را مجرم تلقی می کنند به این دلیل که فرد از قبل معتاد نبود و با مصرف به نوعی ترویج فساد مواد مخدر را درجامعه به دنبال داشته است.
کامرانی صالح افزود: بر اساس نظریه دیگر چون فرد معتاد شده از دیدگاه امر بهزیستی به عنوان بیمار تلقی می شود که باید پیگیری و مداوا شود.
فرمانده انتظامی استان البرز خاطرنشان کرد: مسئولین امر هم موظف هستند که با مداوا و درمان دارویی آنها را درمان می کنند.
**ضرورت تغییر نگاه به معتادان در جامعه
رئیس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان البرز گفت : نگاه به معتادان باید درجامعه تغییر داده شود.
علی اسدیان به خبرنگار ایرنا گفت: چند سالی است که رویکرد به مجموعه معتادان تا حدودی تغییرکرده و به عنوان یک بیمار دیده می شوند زیرا به درستی نباید معتاد به عنوان مجرم تلقی شود.
**فعالیت های خوب برای نجات معتاد در حوزه بهداشت و درمان
وی اضافه کرد: به همین منظور توسط دستگاه های مسئول چه در حوزه درمان در علوم پزشکی و بهریستی و حتی دستگاه های مختلف دیگر فعالیت خوبی دراین زمینه صورت گرفته است.
اسدیان افزود: هچمنین رویکرد خود ستاد مبارزه با مواد مخدر سیاستگذاری فرهنگی و پیشگیرانه است که مراقبت های پس ازخرو ج رافعال کند.
وی گفت: معتادان را باید یا در قالب درمانی یا درمان دارو محوری یا غیر دارویی یا دارویی، آموزش یا قرنطینه در مراکز ماده ۱۶ یا مراکز میان مدت یا کمپ ها قرار داد که بعد ازخروج آموزش برای آن ها استمرار یابد.
وی خاطرنشان کرد که برای اینکه بخواهیم نگاه جامعه را تغییردهیم باید فرهنگ سازی لازم صورت گیرد، هرچند این نگاه دربین مسئولین تغییریافته اما باید این نگاه درجامعه نیز تعمیم داده شود.
وی بیان کرد: قانون معتاد را به عنوان فردی که در معرض بیماری و آسیب اجتماعی است، تلقی می کند، اما قاچاقچی و توزیع کننده یک مجرم است وبرخورد جدی صورت می گیرد.
اسدیان افزود: نگاه برای مصرف کننده مجرمانه نیست. در قانون مراحل مختلف درمانی دیده شده و مراکز مختلف درمانی در نظرگرفته شده است. نگاه بازداشتی ومجرمانه ندارد.
**معتاد محصول عملکرد غلط لایه های مختلف جامعه
احمد علی جبارزاده کارشناس اموراجتماعی نیز در این باره گفت: نگاه مجرمانه به مصرف مواد مخدر شاید تا ۲۰ -۲۵سال پیش ادامه داشت و در ۱۰ سال اخیر ابتدا بخش متخصص و فعال حوزه اجتماعی که تکیه بر اندیشه های مترقی در دنیا را داشتند ، نغمه هایی را برای اصلاح این دیدگاه سرودند.
وی افزود: معتاد در واقع محصول عملکرد غلط لایه های مختلف جامعه است و بنابراین نه منطقی است و نه انسانی که معتاد را متهم و مجرم ببینیم.
وی گفت: این نگاه حرفه ای با چالش هایی شروع شد که هنوز هم پایان نگرفته است و مقاومت بخشی از تشکیلات و همینطور مردم عادی بر ادامه نگاه مجرمانه بر سوء مصرف کنندگان، در برابر اندیشمندان و کنشگران اجتماعی که بر اصلاح و به روز بودن و استناد کردن بر تجربیات ارزشمند جهانی در تلطیف نگاه و پذیرش مسئولیت جامعه و تلاش برای جبران آن معتقدند، هنوز هم وجود دارد.
جبارزاده تاکید کرد: این چالش ها در بستر زمان به نفع نگاه اصلاحی و مهربان و اخلاقمند جلو رفت و بر اساس آن دولت ها مجبور شدند و یا معتقد شدند که باید کاری بکنند.
وی افزود: دارو درمانی توسط روانپزشکان اولویت داشت و در ادامه کمپ هایی برای بستری بیماران به سوء مواد در سرتاسر کشور راه اندازی شد که بیشتر به نگهداری موقت می پرداخت، اما واقعیت بیانگر این مساله بود که در چنین شرایطی برای خیلی از بیماران و خانواده هایشان این اتفاق روزنه ای بود و کور سویی در تاریکی.
**کمپ ها مسکن های موقتی برای دردهای عمیق معتادان
وی گفت: بنا به شرایط نامطلوب و عدم نظارت قوی و جدی و فقدان نیروهای متخصص و تعلیم دیده در این مراکز تاکنون کارنامه خوبی به همراه نداشته است و در واقع کمپ ها مسکن های موقتی شدند برای دردهای عمیق این بیماران است.
وی خاطرنشان کرد که از این رو مراکز مشاوره در امر توانبخشی روانی و اجتماعی این بیماران پیشقدم شدند که همگی در ادامه نگاه غیر مجرمانه به این بیماران بود و در سال های اخیر این نگرش طرفداران بیشتری هم در بدنه دولت و حکومت و هم در بین خانواده ها و مردم عادی پیدا کرد، اما حتی هم اکنون هم کم نیستند کسانی که اصرار بر رویکرد قضایی و انتظامی در برخورد با وابستگان به سوءمصرف مواد هستند.
وی برای کنترل بیماران وابسته به مواد مخدر پیشنهادکرد: بیماری اعتیاد یک اپیدمی واگیردار و سخت درمان است و بقول خود این بیماران تا به انتهای راه نرسند ، تغییری در حال و درمانشان اتفاق نمی افتد.
وی گفت : مواد جدیدی که در قالب صنعتی عرضه می شود و این انتهای راه را خطرناک و غیر قابل بازگشت می کند و تجربه نشان داده که اعتیاد به عنوان یک بیماری مسری در حال افزایش است و اگر شعارها، ترس ها و تهدیدها را کنار بگذاریم ، برای کنترل ، پیشگیری و درمان اعتیاد و معتادین بهتر است که درمان در فضایی جدا از جامعه، به طور ایزوله با امکانات تخصصی در مقطع زمانی تعیین شده توسط متخصصان اقدام و سپس این افراد را وارد جامعه کنیم.
در صورت اوج گرفتن بیماری بخاطر هزینه های سنگین انسانی که بر خانواده ها و جامعه وارد می کند، این بیماران در مکانی باز دور از جامعه نگهداری شوند و طبیعی است که در این پیشنهاد اولویت بر مراقبت از جامعه در درجه اول است. این پیشنهاد قطعا کار کارشناسی توسط متخصصین را می طلبد.