مروری کلی بر جزییات خدمات اختصاصی «اولین مرکز اقامتی مدل طبی درمان زنان و زنان باردار سوءمصرف‌کننده مواد در تهران»
جمعیت خیریه تولد دوباره برای اولین بار در کشور با همکاری وزارت بهداشت اقدام به راه‌اندازی «اولین مرکز اقامتی مدل طبی درمان زنان و زنان باردار سوءمصرف‌کننده مواد در تهران» کرده است.
مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران: مدل درمان این مرکز با عنوان «طبی – اقامتی» برای اولین‌بار در ایران با کسب مجوز از دانشگاه علوم پزشکی ایران راه‌اندازی شده است و وجه مشخصه اصلی این مرکز علاوه بر کاربرد همزمان داروهای آگونیست برای درمان وابستگی به مواد و کاربرد اصول درمان اقامتی برای بهبودی، دارا بودن مجوز درمان زنان باردار وابسته به مواد است.
در همین راستا جمعیت خیریه «تولد دوباره» به بهانه افتتاح این مرکز، همایشی را در دانشگاه علوم بهزیستی با همکاری معاونت اجتماعی وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر و با حضور قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، معاون محترم امور اجتماعی وزارت بهداشت، مدیران سازمان بهزیستی کشور، مدیران سازمان‌های مردم‌نهاد داخلی و بین‌المللی و هنرمندان برگزار کرد.
نادیده‌گرفتن نیازهای زنان در برنامه‌های درمان اعتیاد
اولین مرکز اقامتی مدل طبی زنان و زنان باردار مصرف‌کننده به وسیله جمعیت خیریه تولد دوباره راه‌اندازی شده است. ویژگی‌های متمایزکننده این مرکز توجه و تأکید بر نیازهای ویژه زنان در درمان اعتیاد است؛ به صورتی که این مدل در پاسخ به نیازهای خاص زنان در درمان اعتیاد به وجود آمده است. برنامه‌های موجود برای درمان اعتیاد زنان، برنامه‌هایی هستند که در ابتدا برای درمان مردان و براساس نیازهای آنها شکل گرفته و توسعه یافته‌اند، بنابراین نیازهای خاص زنان در آن نادیده گرفته شده است. به همین دلیل همواره خلأ‌های بسیاری در درمان اعتیاد زنان وجود دارد که پاسخ مناسبی برای آنها یافت نمی‌شود. این موارد مانعی برای درمان بسیاری از زنان معتاد است.
در این مرکز با تأکید و تمرکز بر این نیازها سعی شده است تا حد امکان این کاستی‌ها برطرف شود. در این مدل برنامه‌های درمانی منحصر به فردی برای هریک از مددجویان متناسب با نیازهای فردی آنها طراحی می‌شود و همه مددجویان در یک برنامه درمانی واحد قرار داده نمی‌شوند. علاوه براین در مرکز فضای مناسبی به کودکان و نوزادان اختصاص داده شده که امکانات بازی، استراحت و خواب را برای کودکانی که به همراه مادران خود در مرکز پذیرفته شده‌اند، فراهم آورده است. کودک در طول روز ساعاتی به مهدکودک فرستاده می‌شود تا مادر بتواند در کلاس‌های آموزشی و سایر فعالیت‌ها با بقیه مددجویان شرکت کند. کودکان به صورت منظم به وسیله پزشک مرکز و متخصص اطفال معاینه شده و نیازهای درمانی و حمایتی آنها از سوی مددکاران مرکز پیگیری می‌شود. در این مرکز امکانات ویژه پزشکی، روان‌شناختی و اجتماعی برای مراقبت و درمان زنان باردار مصرف‌کننده در نظر گرفته شده است. تأکید و تمرکز اصلی برنامه هر یک از مددجویان نیز بر فراهم‌آوردن حمایت‌های اجتماعی متناسب با نیازهای آنها و قرار‌دادنشان در مسیر توانمندسازی فردی و اجتماعی و فراهم‌آوردن محیط مناسبی برای زندگی آنها پس از ترخیص از مرکز است.
استفاده از سه مدل پرهیزمدار، کاهش آسیب و طبی
عباس دیلمی‌زاده، مدیرعامل خیریه جمعیت «تولد دوباره»، نیز با ارائه گزارشی از آغاز فعالیت این مرکز گفت: «۱۵ سال پیش با یک چادر و زمینی که متعلق به شهرداری تهران بود در منطقه پونک و پارک پردیسان فعلی کار خود را با هم‌‌اندیشی بهبودیافتگان مواد مخدر آغاز کردیم.» او در ادامه با بیان اینکه سالیان متمادی زمان برد تا برنامه‌های خود را توسعه دهیم، افزود: «هم‌اکنون صد مرکز زیرنظر مرکز خیریه جمعیت تولدی دوباره فعالیت می‌کنند که تمامی این فعالیت‌ها برای پاسخ به نیازهای جامعه در مبارزه با مواد مخدر صورت گرفته است. اولین مرکز زنان را در شیراز و سال ۱۳۸۲ افتتاح کردیم و از سال ۸۴ تصمیم گرفتیم کار خود را حرفه‌ای‌تر ادامه دهیم.»
دیلمی‌زاده اظهار کرد: «مدل طبی و نگهدارنده زنان و زنان باردار مصرف‌کننده مواد مخدر برای اولین‌بار در جهان از سوی این مرکز افتتاح شده است. برای پاسخ به نیازهای شهروندان به‌دلیل حضور معتادانی که در حاشیه اتوبان‌های تهران زندگی می‌کردند، برنامه‌های ویژه‌ای از جمله مددکاری را در نظر گرفته‌ایم. از صد مرکز تحت مدیریت مرکز تولد دوباره ۹۰ مرکز را به «NGO»ها واگذار کرده و تنها ۱۰ مرکز را برای انجام فعالیت‌های تخصصی تحت‌نظر مرکز خود نگه داشته‌ایم. در همین زمینه به‌دلیل توسعه اقدامات مرکز خیریه جمعیت تولد دوباره هم‌اکنون نیازمند کمک‌های مالی دولتی و غیردولتی هستیم.»
او با بیان اینکه ۶ ماه برای صدور اولین مرکز اقامتی مدل طبی زنان و زنان باردار مصرف‌کننده مواد مخدر منتظر بودیم، گفت: «۱۲ پرسنل و دو پزشک حاضر در این مرکز هم‌اکنون فعالیت‌های درمانی خود را پیگیری می‌کنند اما از دولت می‌خواهیم نگاه و کمک ویژه‌ای به مرکز خیریه جمعیت تولد دوباره داشته باشند. از یک مدل پرهیزمدار به سمت مدل کاهش آسیب رسیده‌ایم و هم‌اکنون مدل طبی در ایران براساس اصول درمان نگهدارنده و دارویی کار خود را آغاز کرده است که امیدواریم این مدل بتواند راه جدیدی را برای برنامه‌های اقامتی بهبود معتادان داشته باشد. علاوه بر این به‌زودی موبایل سنتر ویژه زنان معتاد با استفاده از یک ون تجهیز‌شده برای حضور و ارائه خدمات به زنان معتادی که در پاتوق‌های اعتیاد به سر می‌برند، در شمال و غرب تهران فعال خواهد شد.»
جاذبه موادمخدر صنعتی برای زنان
سردار علی مؤیدی، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در مراسم افتتاحیه اولین مرکز اقامتی مدل طبی زنان و زنان باردار مصرف‌کننده مواد مخدر گفت: «برای اولین بار در کشور این مرکز برای پاسخ به نیازهای روزمره و در راستای توسعه مشارکت‌های مردمی از سوی یکی از سمن‌ها راه‌اندازی شده و دارای ۲۰ تخت بستری است که کلیه استانداردهای بهداشت، درمان و پیوست‌های روانی در آن رعایت شده است و مراجعه زنان هم به صورت داوطلبانه به این مرکز صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه ارجاع از سایر مراکز نیز وجود دارد.»
او با اشاره به اینکه مواد مخدر صنعتی متأسفانه لعاب زیبایی برای خانم‌ها ایجاد کرده است که ۱۰ درصد از یک میلیون و ۳۰۰ هزار معتاد در کشور را که جامعه زنان هستند تهدید می‌‌کند، تصریح کرد: «این میزان تقریبا نسبت به سال گذشته دو برابر شده؛ ضمن اینکه مرجع اعلام آمار نهایی در کشور نیز فقط ستاد مبارزه با مواد مخدر است. البته به‌زودی و با کمک شهرداری تهران در راستای طرح رفاهی معتادان متجاهر از سطح این شهر اقدامات خوبی در این خصوص صورت خواهد گرفت و زنان معتاد نیز از سطح شهر جمع‌آوری خواهند شد؛ ضمن اینکه سال گذشته نزدیک به ۵۰۰ زن معتاد متجاهر جمع‌آوری شده و در طرح جدید نیز تعداد دیگری جمع‌آوری خواهند شد.»
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: «ستاد مبارزه با مواد مخدر معتقد است با رویکرد اجتماعی‌شدن مبارزه با این بلای خانمانسوز و تمرکز بر پیشگیری از این امر و همچنین نهادینه‌کردن آن به سطوح اجتماع و کمک‌گرفتن از سمن‌ها، می‌توان در مبارزه با مواد مخدر دستاوردهای خوبی را به‌دست آورد. هیچ راهی جز استفاده از ظرفیت‌ها و تجارب سمن‌ها در امر مبارزه با مواد مخدر نداریم؛ ضمن اینکه هم‌اکنون ۲۰۰ مرکز مردمی در امر مبارزه با مواد مخدر در کشور فعالیت می‌کنند.»
۲۳,۶ درصد از جامعه نشانه‌ای از اختلالات روانی دارند
محمدهادی ایازی، قائم‌مقام و معاون وزیر بهداشت،با اشاره به اینکه ۲۳,۶ درصد از جامعه نشانه‌ای از اختلالات روانی دارند که افسردگی، اعتیاد و بیماری مزمن روانی بخشی از این اختلالات خطرناک است و باید برای نشاط اجتماع و کم‌کردن این دغدغه‌ها تلاش کرد، گفت: «مواد مخدر و معتاد و گروه‌های جدید مبتلا‌شده به این بلای خانمانسوز بخشی از واقعیت‌های اجتماعی غیرقابل انکار است. علاوه بر این درمان مادر معتاد و باردار، زایمان این فرد و سپس درمان این فرزند تازه متولد‌شده و نگهداری آن و تحویل این کودک به اجتماع، امروزه برای ما دغدغه جدی شده است.»
به گفته ایازی در غربالگری انجام‌شده از ایدز در کشور، آمار سه هزار نفری مبتلایان وجود دارد اما آمار ما در این خصوص صد هزار نفر است که نشان‌دهنده آن است که ۷۰ هزار نفر در جامعه یا نمی‌دانند ایدز دارند یا اینکه در غربالگری‌هایمان به حساب نیامده‌اند.
منبع: وقایع اتفاقیه
