مددکاری اجتماعی در دنیای امروز

مدیریت مورد در مددکاری اجتماعی

جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی

مددکاری اجتماعی در دنیای پیچیده و پرچالش امروز، بیش از هر زمان دیگری نیازمند رویکردهای نظام‌مند و کارآمد برای ارائه خدمات به افراد، خانواده‌ها و جوامع آسیب‌پذیر است.

در این میان، مدیریت مورد به عنوان یکی از ارکان اصلی مددکاری اجتماعی، نقشی حیاتی در بهبود کیفیت زندگی و توانمندسازی جامعه هدف ایفا می‌کند.

این رویکرد با تمرکز بر نیازهای فردی و اجتماعی، به مددکاران اجتماعی این امکان را می‌دهد تا با برنامه‌ریزی دقیق، مداخلات مؤثر و پیگیری مستمر، راهکارهای پایدار و موثری برای حل مشکلات و چالش‌های مراجعین خود ارائه دهند.

مفهوم و اصول مدیریت مورد در مددکاری اجتماعی

مدیریت مورد فرآیندی هدفمند و سازمان‌یافته است که شامل ارزیابی جامع، برنامه‌ریزی مشارکتی، مداخله‌ی حرفه‌ای و پایش مستمر می‌باشد.

این رویکرد با محوریت فرد و خانواده، بر توانمندسازی و ارتقای سطح خودکفایی آنان تمرکز دارد.

اصول اساسی مدیریت مورد عبارتند از:

• احترام به کرامت انسانی: ارائه خدمات با در نظر گرفتن ارزش و منزلت فردی هر مراجع.
• محرمانگی: حفظ اطلاعات شخصی و حساس مراجعین.
• مشارکت مراجع: فعال کردن مراجع در فرآیند تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی.
• عدالت اجتماعی: تلاش برای ایجاد فرصت‌های برابر برای همه افراد جامعه.
• پاسخگویی: ارائه خدمات شفاف و مسئولانه به مراجعین و جامعه.

مراحل مدیریت مورد در مددکاری اجتماعی

مدیریت مورد شامل مراحل متعددی است که به صورت چرخه‌ای و پیوسته اجرا می‌شوند. این مراحل عبارتند از:

• شناسایی و پذیرش: این مرحله شامل شناسایی افراد نیازمند به خدمات مددکاری و پذیرش رسمی آن‌ها به عنوان مراجع می‌باشد.
• ارزیابی: گردآوری اطلاعات جامع در مورد وضعیت فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی مراجع از طریق مصاحبه، مشاهده و بررسی اسناد.
• برنامه‌ریزی: تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت با مشارکت مراجع و تدوین برنامه‌ی عملیاتی برای دستیابی به این اهداف.
• اجرا: به کارگیری روش‌ها و فنون مددکاری اجتماعی برای اجرای برنامه‌ی تدوین شده و ارائه خدمات مورد نیاز به مراجع.
• پایش و ارزیابی: نظارت مستمر بر روند پیشرفت مراجع و ارزیابی اثربخشی مداخلات انجام شده.
• اختتام: پایان دادن به فرآیند مدیریت مورد پس از دستیابی به اهداف تعیین شده یا در صورت عدم امکان ادامه‌ی همکاری.

کاربرد مدیریت مورد در حوزه‌های مختلف مددکاری اجتماعی

مدیریت مورد در طیف وسیعی از حوزه‌های مددکاری اجتماعی کاربرد دارد، از جمله:

• مددکاری اجتماعی با کودکان و نوجوانان: حمایت از کودکان در معرض خطر، پیشگیری از کودک آزاری و ارائه خدمات به نوجوانان بزهکار.
• مددکاری اجتماعی خانواده: تقویت بنیان خانواده، پیشگیری از طلاق و ارائه خدمات مشاوره‌ای به خانواده‌های در معرض آسیب.
• مددکاری اجتماعی با سالمندان: ارائه خدمات حمایتی و مراقبتی به سالمندان و ارتقای کیفیت زندگی آنان.
• مددکاری اجتماعی با افراد دارای معلولیت: توانمندسازی افراد دارای معلولیت و تسهیل ادغام اجتماعی آنان.
• مددکاری اجتماعی در حوزه‌ی اعتیاد: پیشگیری از اعتیاد، درمان و بازتوانی افراد معتاد و حمایت از خانواده‌های آنان.

نتیجه‌گیری

مدیریت مورد به عنوان یک رویکرد جامع و نظام‌مند، نقش کلیدی در ارتقای کیفیت خدمات مددکاری اجتماعی ایفا می‌کند.

این رویکرد با تمرکز بر نیازهای فردی و اجتماعی مراجعین، به مددکاران اجتماعی این امکان را می‌دهد تا با برنامه‌ریزی دقیق، مداخلات مؤثر و پیگیری مستمر، راهکارهای پایدار و موثری برای حل مشکلات و چالش‌های مراجعین خود ارائه دهند و به توانمندسازی آنان کمک کنند.

با توجه به پیچیدگی‌های دنیای امروز و افزایش نیاز به خدمات مددکاری اجتماعی، استفاده از رویکرد مدیریت مورد بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد.

امید است با گسترش آموزش و به‌کارگیری اصولی این رویکرد، شاهد اثربخشی بیشتر خدمات مددکاری اجتماعی در جامعه باشیم.