مقایسه تعریف جهانی مددکاری اجتماعی با وضعیت واقعیِ مددکاری اجتماعی در ایران

مددکاری اجتماعی در ایران:  در سال ۲۰۱۴، مددکاری اجتماعی را انجمن بین المللی مددکاری اجتماعی (NASW) اینگونه تعریف نمود. “مددکاری اجتماعی یک حرفه مبتنی بر عمل و یک رشته دانشگاهی است که تغییرات و توسعه اجتماعی، همبستگی اجتماعی و توانمندسازی و رهایی بخشی افراد را تسهیل می‌کند. عدالت اجتماعی، حقوق‌بشر، مسئولیت پذیری جمعی و احترام به گوناگونی ها، هسته مرکزی مددکاری اجتماعی است. مددکاری اجتماعی با تکیه برعلوم اجتماعی، علوم انسانی و دانش بومی، افراد و ساختارها را در مقابله با چالش‌های زندگی و ارتقاء رفاه و بهزیستی درگیر می کند.”

مددکاری اجتماعی در ایران

اگر بخواهیم حرفه مددکاری اجتماعی در ایران را منطبق با تعریف انجمن بین المللی در نظر بگیریم با ابهامات و چالش‌هایی روبرو خواهیم شد اولین چالش عبارت “رشته دانشگاهی” است. اگر در ایران هم دیدگاه در مورد مددکاری اجتماعی، یک حرفه تخصصی و یک رشته دانشگاهی است پس چرا با مسائل ذیل روبرو هستیم:

در شرایط احراز پست مددکاری اجتماعی در بسیاری از سازمانها، چندین رشته تعریف شده است و فقط به تازگی در وزارت بهداشت برای احراز پست مددکاری اجتماعی شرط داشتن مدرک کارشناسی مددکاری اجتماعی تعریف شده است که آن هم در عمل در حال حاضر از ضمانت اجرایی کافی برخوردار نیست.

چرا در آزمون های استخدامی مددکاری اجتماعی رشته های متنوعی از علوم اجتماعی، روان شناسی، مشاوره، جامعه شناسی و… حق شرکت دارند؟

چرا مجوز مراکز مثبت زندگی و کلینیک های مددکاری اجتماعی برای رشته های دانشگاهی به غیر از مددکاری اجتماعی هم صادر می‌شود. و حتی در ارزیابی اولیه داوطلبان اخذ مجوز مراکزمثبت زندگی، امتیاز داشتن مدرک مددکاری اجتماعی از داشتن ملک کمتر است ؟؟

چرا انجمن های علمی و صنفی مددکاری اجتماعی در برابر افرادی که بدون داشتن مدرک کارشناسی مددکاری اجتماعی و صرفا با گذراندن چند کارگاه و وبینار مددکاری اجتماعی خود را مددکار اجتماعی معرفی می‌کنند سکوت می‌کنند و پیگیر تذکر دادن به این افراد نیستند.

اگر بازدید منزل یکی از کار ابزارهای مهم رشته مددکاری اجتماعی است چرا رشته های دیگر نیز بدون داشتن صلاحیت علمی و حرفه ای از آن استفاده می‌کنند و کسی پیگیر نیست اما اگر یک مددکار اجتماعی بخواهد از تستهای روان شناسی استفاده کند حتما باید مراجع خود را به روان سنج ارجاع بدهد و اگر خودش ساعت‌ها در قالب کارگاه و وبینار آموزش دیده باشد از دیدگاه روان سنجی صلاحیت اجرای و تحلیل تست را برای مراجع خود ندارد؟

انجمن مددکاری اجتماعی ایران باید هم راستا با تعامل با انجمن های بین المللی در تلاش باشد که تعریف مددکاری اجتماعی را با رفع موانع موجود با تعریف جهانی آن منطبق کند و با پیگیری حقوق مددکاران اجتماعی حرفه ای و تخصصی از ورود افراد غیر تخصصی از رشته های دیگر صرفا با اهدافی مانند کسب شغل، ارضای حس انسان دوستی، لذت بردن از تعامل با افراد و شنیدن سرگذشت آنان و… پیشگیری نماید.

شاید در مقطعی از زمان بعلت کمبود نیروی مددکار اجتماعی متخصص و حرفه ای راه برای ورود سایر رشته ها توسط سازمان‌های دولتی و خصوصی هموار شد اما در مقطع کنونی و با توجه به شرایط خاص کشور از نظر آسیب‌های اجتماعی باید دقت و توجه بیشتری نسبت به ورود افراد به حرفه مددکاری اجتماعی چه در ابتدای ورود به مقطع کارشناسی مددکاری اجتماعی در دانشگاه‌ها و چه در زمان احراز پست های مددکاری اجتماعی شود و سعی شود با باز تعریف شناسه شغلی و شرایط احراز پست های مددکاری اجتماعی و نظارت دقیق بر حرفه مددکاری اجتماعی در سازمانهای دولتی و خصوصی سعی شود حرفه مددکاری اجتماعی در کشور از نظر علمی و اجرایی با تعاریف بین المللی هماهنگ شود.

نویسنده یادداشت: پروانه خفتان: کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی