طی دهه‌های گذشته ابزارهای ارتباطی گوناگون توانسته اند جایگاه خود را در بدنه زندگی فردی و خانوادگی ما باز کنند. خانواده معاصر خانواده رسانه ای است، خانواده ای که رسانه عضوی از آن است. امروزه در لحظه هایی که با دیگرانیم و آنگاه که در خلوت بسر می‌بریم، ابزارهای ارتباطی به مثابه یک یار جدانشدنی جایگاه خود را در کنارمان تثبیت نموده اند. اینترنت ازجمله این ابزارهاست که به تدریج جای خود را در زندگی اعضای جامعه باز کرده و امروزه به یکی ازمحبوب ترین ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی بدل گشته است. ویژگیهای منحصر بفرد اینترنت باعث تحول و دگرگونی عظیمی در روابط و تعاملات انسانی شده است. و کلیه عرصه های ارتباط انسانی را با فرصت ها و چالش های بحث برانگیزی مواجه کرده است. تأثیر اینترنت و شبکه های اجتماعی در روابط همسران بستگی به مقطع زمانی دارد که زوجین در آن بسر می‌برند، مثلاً در مقطع زمانی که زوج تازه با هم آشنا شده اند و تجربه زیست مشترک خود را آغاز نکرده باشند، استفاده از شبکه های اجتماعی بعنوان پُل ارتباطی برای برقراری ارتباط میان آنها به شمار می‌رود و پیام های اینترنتی می‌توانند نقشی به سان نامه نگاری عاشقانه سنتی ایفا نمایند. اما اگر بعد ازازدواج و در فضای زندگی مشترک که افراد نیاز به تعامل رو در رو دارند، یکی از زوجین نتواند رفتار مناسب با موقعیت را جایگزین ارتباط با اینترنت کنند مشکل جدی در فضای تعاملی با همسر ایجاد شده و اثرات مخربی بر سلامت روابط زوجین و دوام زندگی خواهد گذاشت.
از جمله مسائلی که نقض آن با استفاده از شبکه های اجتماعی آسان تر و به واسطه شکل متفاوت ارتباط پذیرفتنی تر است، تعهد در ارتباط زوجین است که رعایت آن اصل بدیهی برای دوام زندگی زناشویی است. با توجه به گسترش دامنه ارتباطی در شبکه های اجتماعی، برقراری ارتباط با جنس مخالف بسیار آسان شده است و همین سهولت می‌تواند تعهد زوجین را تهدید کند گرچه در ارتباط مجازی، و با فاصله ای بعید میان بدن ها، این که کدام رفتار و چه گسترده‌ای از آن را می‌توان به عنوان تهدیدی برای روابط زناشویی محسوب نمود، و یا در حیطه خیانت زناشویی طبقه بندی کرد، به امری مبهم بدل شده است.
از تأثیرات دیگر اینترنت و شبکه اجتماعی بر روابط همسران، کاهش تعامل با همسر بواسطه پرداختن اعتیاد وار به فعالیت‌های آنلاین است. که همین صرف زمان زیاد در فضای مجازی باعث پررنگ شدن تعارضات بین همسران و به تبع آن افزایش پرخاشگری جسمی و ارتباطی میان زوجین می‌شود. حتی برخی از زوجین که در ارتباط با همسر خود دچار مشکل و سردی عاطفی و ارتباطی شده اند ممکن است بجای مراجع به درمانگر و حل آن به شبکه های اجتماعی پناه ببرند و همین مسئله زمینه را برای روابط فرا زناشویی مساعد می‌کند.
ازجمله مسائلی که با سهولت دسترسی در شبکه اجتماعی همراه است و اگر به آن توجه نشود علاوه بر آسیب به روابط زوجین، ممکن است سلامت روان فرد را به خطر بیندازد پرداختن به روابط جنسی و تماشای فیلم های پورنو در شبکه های اجتماعی است که علاوه بر اینکه ممکن است توقع زوجین را از کیفیت و نوع ارتباط زناشویی تغییر بدهد و زوجین را با مشکلات بسیاری در این حیطه مواجه کند، می‌تواند باعث اعتیاد فرد به پورنوگرافی و درنهایت اعتیاد جنسی شود که این مسائل سلامت روان فرد را مختل خواهد کرد.
در پایان ذکر این نکته لازم و ضروری است که مزایای فوق العاده ای اینترنت و فضای مجازی را نمی توان انکار کرد، زیرا در حال حاضر اینترنت ابزاری مناسب برای توسعه افکار و اندیشه های بشری محسوب می شود، به شرط آن که در راه صحیح و هدفمند استفاده شود. با توجه به اهمیت و گستردگی شبکه های اجتماعی لازم است که در آموزشهای قبل از ازدواج، افراد را اثرات منفی و مثبت شبکه های اجتماعی و ارتباطات مجازی بر روابط زناشویی آگاه نمود.
نویسنده: پروانه خفتان | کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی
پایگاه اطلاع رسانی مددکاران اجتماعی ایران
