فراخوان ثبت نام مددکاران و روانشناسان داوطلب جهت ارائه خدمات تخصصی در نقاهتگاه بهبودیافتگان بیماری کرونا

ثبت نام مددکاران و روانشناسان داوطلب: بدینوسیله به اطلاع می رساند دانشگاه علوم پزشکی گیلان با همکاری جمعیت هلال احمر استان گیلان در ثبت نام مددکاران و روانشناسان داوطلبنظر دارد جهت استقرار تعدادی از مددکاران و روانشناسان داوطلب جهت ارائه خدمات تخصصی مددکاری و روانشناسی به بهبودیافتگان بیماری کرونا (که دوران نقاهتشان را در نقاهتگاهی واقع در شهرستان رشت سپری خواهند نمود) ثبت نام بعمل آورد.

ثبت نام مددکاران و روانشناسان داوطلب

بدینوسیله  از کلیه عزیزان متخصص در حوزه های مددکاری اجتماعی و روانشناسی که تمایل دارند با حضور خود نقشی موثر در کاهش آسیبهای روانی اجتماعی بهبودیافتگان کرونا و خانواده هایشان ایفا نمایند (بهبودیافتگانی که بهردلیلی امکان قرنطینه شدن در منازلشان برای آنان مقدور نمی باشد و در نقاهتگاهی که بدین منظور تأسیس و راه اندازی شده است اقامت موقت خواهند داشت) مشخصات خود را اعم از (نام و نام خانوادگی، سن، محل سکونت، رشته تحصیلی) به نشانی پست الکترونیک davtalab@socialwork2015.ir ارسال نمایند.

شایان ذکر است هماهنگی‌های لازم پس از دریافت و بررسی اطلاعات دریافتی با داوطلبان صورت خواهد پذیرفت.

وقتی صحبت از داوطلب و کارهای داوطلبی می‌­شود، ناخودآگاه ذهن ما به سمت موسسات خیریه و برپایی مراسم­‌های مذهبی می­‌رود که معمولاً انگیزه اصلی افراد اجر معنوی و باورهای مذهبی بوده است. گرچه با توجه به تعاریف امروزی نمی‌توان به افرادی که در اجتماعات سنتی فعالیت رایگان داشتند، عنوان داوطلب را اطلاق کرد، اما به دلیل اینکه بسیاری از معیارهای فعالیت در اجتماعات سنتی با معیارهای امروزی کارهای داوطلبی همخوانی دارد، می­‌توان آنها را داوطلب دانست.

حقیقتاً داوطلب و کارهای داوطلبی عناوینی هستند که در بازه جامعه مدنی می­‌گنجند. جامعه مدنی یک فضای اجتماعی است که افراد علاقه‌­مند به یک موضوع، به خاطر آزادی عملی که دارند، برای حل مشکلات خود تصمیم‌­گیری می­‌کنند، چنین جوامعی امروزه به انجمن‌ها معروف هستند. سازمانی نوپا که برای ادامه حیات خود نیاز به فعالیت اعضا دارد با هدف مرتفع ساختن نیازها و مسائل افراد جامعه، بدون اینکه کوچک­‌ترین چشم‌داشت مالی داشته باشند.
شاید این مباحث کمی با ذهنیت ما از داوطلب بودن متفاوت باشد، اما پیشنهاد می­‌کنیم با این مقاله از تیم کارلیب همراه باشید، زیرا قرار است با دیدگاه جدیدی از مفهوم داوطلب و کارهای داوطلبی آشنا شویم.

داوطلب کیست؟

داوطلب کسی است که در جهت رفع نیازها و مسائل و مشکلات جامعه در حوزه­‌های مختلف، بدون هیچ‌­گونه منفعت مالی، دست به فعالیت‌های عام­‌المنفعه بزند. در واقع، داوطلب به سراغ علایق و عقاید خود می­‌رود و برای رسیدن به هدفی که دارد تلاش می­‌کند.

انواع داوطلبین

داوطلب­‌ها به سه دسته کلی تقسیم ­بندی می­‌شوند:

دسته اول– از نظر شکل انجام کارهای داوطلبی

دسته دوم– از نظر زمان انجام کارهای داوطلبی

دسته سوم– از نظر کیفیت انجام کارهای داوطلبی

در ادامه هر کدام را به تفصیل توضیح می­‌دهیم.

۱. داوطلب بر اساس شکل انجام کارهای داوطلبی

داوطلب منفرد

داوطلبی که خدماتی که مسئولیت انجام آنها را برعهده گرفته است به تنهایی به صورت انفرادی، بدون دخالت یا کمک دیگران انجام می‌­دهد.

داوطلب منفرد متخصص

داوطلبی که حیطه خدمات او بیشتر در فعالیت­‌های تخصصی و بر اساس تجارب و توان فرد انجام می­‌شود.

داوطلب منفرد غیر متخصص

داوطلبی که خدماتی که مسئولیت انجام آنها را برعهده گرفته است را به صورت کاملا آزاد انجام می­‌دهد. قابل ذکر می‌باشد فعالیت در این نوع کار داوطلبانه بدون در نظر گرفتن تخصص می‌باشد. یعنی حتی یک فرد متخصص نیز بر اساس نوع نگرش و علاقه قلبی خود به انجام فعالیت­‌هایی می پردازد که نیاز به هیچ‌گونه تخصصی ندارد و هدف او تنها پیشبرد اهداف و برنامه­‌ها است.

داوطلب عضو گروه

‌ داوطلبی که خدمات خود را در قالب گروه و با کمک دیگر افراد علاقه­‌مند ارائه می­‌دهد.

داوطلب متخصص عضو گروه

داوطلبی که با تیم متخصص و در غالب گروه تخصصی خدمات خود را انجام می­‌دهد، برای مثال کارگاه­‌هایی که در زمینه آموزش برگزار می­‌شوند.

داوطلب غیر متخصص عضو گروه

داوطلبی که بدون در نظر گرفتن تخصص خود، در حضور یک گروه به ارائه خدمات بر اساس نیازهای سازمانی مشغول است.

۲. داوطلب بر اساس زمان انجام کارهای داوطلبی

داوطلب دائمی

داوطلبی که به طور مداوم قسمتی از اوقات فراغت خود را به فعالیت در زمینه خدماتی که مشخص کرده و علاقه­‌مند است، اختصاص می‌­دهد. اعلام میزان فعالیت، نامحدود، کاملاً اختیاری و بر اساس اعلام خود داوطلب است.

داوطلب غیردائمی

داوطلبی که در هنگام برگزاری برنامه‌­ها  و در مواقع لزوم از مهارت­‌ها و تجارب آنان استفاده می‌­شود و زمان مشخصی برای بهره­ گیری از آنان وجود ندارد.

۳. داوطلب بر اساس کیفیت انجام کارهای داوطلبی

داوطلب مفید

داوطلبی که علاوه بر دارا بودن آگاهی و توانایی لازم برای انجام کارهایی که در قبال آنها مسئول است، وظایف خود را به نحو احسن انجام می­‌دهد

داوطلب غیرمفید

داوطلبی که حضور مفیدی برای جامعه و دیگر اعضای گروه داوطلب ندارد، یعنی برای پیشبرد مقصود شخصی و یا پیدا کردن مقام و موقعیت خاصی به گروه می‌­پیوندد. در برخی از موارد چنین افرادی ناامید و بدبین هستند که با افکار مسموم خود باعث ناامیدی و بدبینی در گروه داوطلبان یا اجتماع می‌­شوند.

کار داوطلبانه چیست؟

کارهای داوطلبانه، کارهایی است که فرد داوطلب آن را با میل و اختیار شخصی خود انجام می­‌دهد،  نه به علت عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که بر او تحمیل شده باشد. هدف اصلی کارهای داوطلبانه، ارائه خدمات به مردم آسیب پذیر و آسیب دیده جامعه است.
چنین فعالیت­‌هایی تنها قسمتی از وقت آزاد داوطلب را می­‌گیرند، فارغ از هرگونه اجبار، حتی شرح وظایف را خودِ فرد تنظیم می­‌کند و در مدیریت سازمان متبوعش مشارکت دارد. در ضمن سعی می‌­کند سطح دانسته­‌های خود را پیرامون حیطه فعالیت­‌هایش بالا ببرد تا بتواند با به کار گیری روش­‌های ابتکاری، سرعت انجام امور را بیشتر کند.

کارهای داوطلبانه معمولا از سنین نوجوانی و جوانی شروع می­‌شود تا زمانی که خود فرد تمایل به ادامه فعالیت داشته باشد، اما می‌­توان گفت اوج آن بین ۲۰ تا ۲۶ سالگی است، زمانی که فرد هنوز درگیر زندگی روزمره و مسئولیت­‌های آن نشده و تمایل به کسب تجربیات مختلف دارد.
با بالارفتن سن، شکل فعالیت­‌ها تغییر می­‌کند و اکثراً تنها به عنوان یک حامی در حوزه داوطلبی حضور خود را ادامه می‌­دهند. ممکن است فعالیت­‌های داوطلبانه را نیز دنبال کنند، اما وقت کمتری را به آن اختصاص می­‌دهند.

دایره کارهای داوطلبانه بسیار گسترده است و حوزه­‌های مختلفی را شامل می‌­شود،­ از جمله مبارزه با فقر، مبارزه با اعتیاد، محیط زیست، حمایت از بیماری­‌های خاص، توانمند سازی جوامع در موضوعات مختلف و… . بنابراین هر کس در حوزه‌­ای که علاقه دارد به فعالیت می­‌پردازد، و از مزایای انجام آن نیز بی‌­نصیب نمی­‌ماند.

مزایای انجام کارهای داوطلبانه

با توجه به آنچه در بالا نیز اشاره شد، درست است کسی که وارد حوزه فعالیت‌های داوطلبانه می­‌شود، با هدف کسب امتیازات مادی نمی­‌رود، اما سازمانی که برای آن فعالیت داوطلبانه انجام می‌­دهد، وظایفی را بر عهده دارد تا فرد داوطلب نیز، بی­‌نصیب نماند. به عبارت دیگر، مشارکت در چنین فعالیت­‌هایی برای فرد داوطلب مزایایی را به همراه دارد، از جمله این که کار داوطلبانه:

1. باعث می‌شود که شما، فرد نیازمندی را درک و برای حل مشکلاتش تلاش کنید.
2. مهارت‌های جدیدی به شما می‌آموزد، زیرا قطعاً با افراد متخصص در زمینه­‌های دیگر همکار می­‌شود که می­‌تواند فرصت یادگیری مهارت­‌های جدید را برای شما فراهم کند.
3. باعث می­‌شود قسمتی از منافعی که جامعه به شما رسانده است، به جامعه برگردد.
4. می‌تواند به شما در حل بعضی از مشکلات شخصی‌­تان کمک کند.
5. باعث می­‌شود تا با افراد جدیدی آشنا شوید و با مردمان جدیدی ملاقات داشته باشید. علاوه بر آن کمک می­‌کند تا موانع حاصل از سوء تفاهم‌ها و بی اطمینانی‌ها و ترس‌ها را بشکنید.
6. تجربه ارتباطات جدید، می‌­تواند به شما در پیدا کردن شغل و آینده‌تان کمک کند.
7. کمک کردن شما سبب می‌شود الگویی شوید برای آنان که بیشتر دارند تا قسمتی از سهم خود را با آن‌ها که کمتر دارند شریک شوند و این اوج همدلی بین انسان­هاست.

شاید از خود بپرسید که در این دنیای وسیع، کمک ناچیز من چه تغییری می‌تواند ایجاد کند؟ یا اینکه هیچ فردی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات این دنیا را حل کند، اما بهتر است بدانید همان کار شما، هر چند کوچک می‌تواند در یک گوشه این دنیا، فضایی شاد و سالم و ایمن برای مردمی که به کمک شما نیاز دارند ایجاد کند، این است که برای دنیا ارزش دارد. بنابراین افراد داوطلب نه از نظر مادی بلکه از نظر معنوی تأمین می­‌شوند و سازمان مدنی یا انجمن‌­ها نیز، هم به هدف خود می‌­رسند و هم از مزایای حضور نیروهای داوطلب بهره می‌­برند.

مزایای استفاده از نیروهای داوطلب در سازمان‌­ها

از جمله مزایای استفاده از نیروهای داوطلب که می‌­تواند دیدگاه بدبینانه برخی افراد را در این رابطه تغییر دهد، شامل:

1. کمک گرفتن از داوطلبان صرفه‌جویی در هزینه­‌ها و مخارج است. این مزیت بسیار واضح نیروی داوطلب، ممکن است به داد بسیاری از نهادهای محلی برسد، زیرا می‌توانند مقدار زیادی کار مفید را با کمک داوطلبان بدون هیچ هزینه‌ای انجام دهند. همانطور که می‌­دانید استفاده از نیروهای رسمی که نیازمند حقوق ثابت هستند، باعث افزایش هزینه­‌ها می­‌شود. از طرفی داوطلبان انگیزه قوی‌­تری برای این نوع کارها دارند.
2. داوطلبان مهارت لازم را خود به خود به گروه یا انجمن شما می‌آورند. افراد بسیاری در فعالیت‌های داوطلبانه شرکت می‌کنند که هر کدام ممکن است، دانش تخصصی راجع به برنامه‌نویسی کامپیوتری، تبلیغات، و یا حل اختلاف داشته باشند و انجمن شما به آن‌ها نیاز پیدا کند. بنابراین نیازی نیست که شما افرادی را با این مهارت‌ها استخدام کنید تا مجبور به پرداخت حقوق ثابت شوید. داوطلبی که مهارت‌هایش را در موقع نیاز به نهاد شما ارائه می‌کند، یک مکمل عالی برای همکاران دائمی انجمن شما خواهد بود.
3. داوطلبان انرژی و شور تازه نفس با خود به همراه می‌آورند که می­‌تواند انگیزه زیادی به دیگر افراد حاضر در انجمن بدهد. طبیعی است که علاقه‌مندترین افراد هم بعد از مدتی، از کاری که هفته‌ای ۴۰ ساعت و یا بیشتر انجام می‌دهند، خسته شوند. در حالی که داوطلبان جدید می‌توانند با خود دیدگاهی جدید و شور و نشاطی تازه به محیط کار بیاورند. این می‌تواند به کارکنان کمک کند، نفسی تازه کنند و حتی در بعضی مواقع برنامه‌ها را در سمت و سویی نو و مفید­ پیش ببرند.
4. داوطلبان نسبت به جامعه‌­ای که تحت حمایت دارند، حس مالکیت پیدا می‌­کنند که این خود دلیل و انگیزه‌­ای برای محکم‌­تر قدم برداشتن در جهت خواسته و اهداف است.

با وجود تمام این مزایا، سوال اینجاست که آیا با اختیاری بودن چنین فعالیت­‌هایی، ضرورتی بر انجام آنها وجود دارد؟ آیا افراد یک جامعه باید در قبال انجام چنین فعالیت­‌هایی مسئول باشند؟

ضرورت انجام کارهای داوطلبانه در جامعه

از آنجایی که حوادث­، مشکلات جوامع و بیماری­‌ها و اختلالات گوناگون رو به رشد، در سطح جامعه روند رو به رشدی دارد و در حال گستردگی است، سازمان های رسمی یا حتی انجمن های مردم نهاد، بدون استفاده از نیروهای داوطلب از عهده انجام مطلوب وظایف خود بر نمی‌­آیند.

هم­چنین ممکن است فکر کنید “داوطلبان دردسر دارند” و یا “نمی‌شود خیلی راحت به آن‌ها اعتماد کرد”، از آن گذشته ” آموزش دادن به آن‌ها وقت زیادی می‌برد” و وقتی آموزش دیدند، شاید همکاری نکنند و خیلی چالش­‌های دیگر که ممکن است با آنها روبه‌­رو شوید، اما با وجود همه این چالش‌ها، با توجه به اینکه یکی از خصوصیات کشورهای پیشرفته داشتن دولت­‌های کوچک و سازما‌‌ن‌­های مدنی توانمند است.
امروزه توسعه اجتماعی و پیشرفت جوامع، مستلزم توجه ویژه به چنین سازمان‌­ها و فعالیت‌های داوطلبانه است، زیرا دولت‌­های بزرگ، وقت و انرژی لازم برای رسیدگی به امور کشور را ندارند، بنابراین برای تحقق عدالت اجتماعی، مردم از طریق چنین تشکل­‌هایی در جریان تصمیم گیری و اجرای امور قرار می­‌گیرند.

با توجه به آنچه تا به اینجا مرور کردیم، هم افراد داوطلب و هم انجمن­‌ها از حضور هم بهره­ می‌­برند، اما نکته اینجاست که اگر انجام چنین کارهایی می‌­تواند به حال خوبِ جامعه کمک کند و بسیاری از مشکلات را حل نماید، آیا هر کجا اعلام فعالیت داوطلبانه کرد، باید حضور پیدا کنیم؟ یا اصلاً اگر هر کسی به مشکلی برخورد می­‌تواند درخواست نیروهای داوطلب کند تا مشکلاتش حل شود؟ قطعاً خیر. درست است کارهای داوطلبانه عام­‌المنفعه هستند، اما باید مثل هر کار و پروژه دیگری، نیاز به برنامه‌ریزی دارد تا مراحل خود را برای انجام، به درستی طی کند. چگونه؟

ضرورت برنامه‌­ریزی صحیح برای استفاده از نیروهای داوطلب 

هر پروژه‌­ای برای آغاز کار، نیاز به برنامه­‌ریزی دارد که طی آن مسیر مشخص باشد و رسیدن به هدف اصلی آسان­‌تر شود. استفاده از نیروهای داوطلب هم به همین صورت است. برنامه‌ریزی برای استفاده از نیروی داوطلب باعث می‌شود این کار آسان‌تر و راحت‌تر انجام شود. علاوه بر این، یک برنامه حساب شده کمک می‌کند تا جلوی مشکلات قبل از اینکه شروع شوند، گرفته شود.
از این راه، شما می‌توانید از تمام مزایای استفاده از نیروی داوطلب بهره‌­مند شوید، بدون اینکه درگیر مشکلات شوید. بنابراین برنامه­‌ریزی می‌­تواند کمک­‌کننده باشد به شرطی که فرد واحدی برای انجام آن در نظر گرفته شود، چرا؟ زیرا افراد مختلف نظرات متفاوتی دارند، اما کسی باید باشد تا شرایط را مدیریت کند، همه نظرات را بررسی کند و بر اساس آن یک برنامه راهبردی جامع تهیه کند.

بنابراین بهتر است سازمان یا انجمن، هر چند کوچک باشد، کارمند و یا پست مشخصی برای جذب و مدیریت داوطلبان داشته باشد، فردی که بتواند هماهنگ‌کننده داوطلبان باشد. چنین شخصی یکسری وظایف را بر عهده خواهد داشت، از جمله:

• شناسایی و جذب داوطلب
• تعیین میزان نیروی داوطلب برای انجام کارهای متفاوت با مشورت دیگر اعضا
• آموزش به کارکنان درباره نقش‌ها و مسئولیت‌های داوطلبان
• مصاحبه با داوطلبان بالقوه و انتخاب بهترین‌ گزینه
• آموزش و آشنا سازی داوطلبان
• تسهیل روند همکاری میان داوطلبان و کارکنان انجمن

با وجود تمام این وظایف، چطور باید یک برنامه­‌ریزی جامع و کامل برای پیشبرد اهداف و مشارکت افراد داوطلب داشته باشد؟

اصول برنامه­‌ریزی صحیح برای مشارکت حداکثری افراد داوطلب

نکته اولی که باید مد نظر داشته باشید این هست که یک برنامه‌­ریزی اصولی داشته باشید و بدانید که کجا هستید و قرار است به کجا برسید. البته برنامه‌ریزی برای مشارکت افراد داوطلب در کارهای داوطلبی مراحل مهم خود را دارد که در ادامه آنها را نام می‌­بریم. این مراحل، برای انجمن­‌هایی با جامعه بزرگ­تری از افراد داوطلب، قابلیت اجرا دارد، اما برای انجمن‌­های کوچک‌تر که نیاز کمتری به نیروی داوطلب دارند، این مراحل باید مطابق نیازها تغییر داده شود یا  بخش‌هایی که برای نهاد معنادار هستند انتخاب و اجرا شوند. این مراحل کلی شامل:

1. ارائه دلایل منطقی برای نیاز به حضور افراد داوطلب
2. ارائه شرح روشنی از خدماتی که از داوطلبان انتظار می­‌رود
3. شناسایی و جذب داوطلبان
4. انتخاب بهترین‌ها از بین متقاضیان
5. آشنایی داوطلبان با محیط و وظایف
6. برنامه­‌ریزی برای آموزش داوطلبان
7. نظارت بر روی فعالیت داوطلبان
8. آماده‌­سازی تدابیری برای حفظ داوطلبان
9. ارزیابی کار داوطلبان
10. قدردانی از تلاش‌ها و موفقیت‌های افراد داوطلب

در ادامه هر کدام از موارد لازم برای برنامه‌­ریزی را با جزئیات بیشتری توضیح می‌­دهیم.

۱. ارائه دلایل منطقی برای نیاز به حضور افراد داوطلب

ممکن است برای نیاز به افراد داوطلب دلایل زیادی وجود داشته باشد، اما همین که بتوانید این دلایل را شناسایی کنید و با جزئیات بررسی کنید، بسیار مهم است. زیرا یک داوطلب حق دارد از شما بپرسد، “چرا به داوطلب نیاز دارید؟” و طبیعی است که باید جواب آماده‌ای برای پاسخ به این سوال­‌ها داشته باشید. برای پاسخ باید بدانید که دلیل و منطق انجمن شما برای استفاده از داوطلبان چیست؟ برای افزایش مقدار و یا کیفیت خدماتی که ارائه می‌دهید؟ برای افزایش مشارکت اجتماعی؟ زیرا دلایل بسیاری برای ورود داوطلبان جدید به انجمن شما وجود دارد، کدام یک از آن‌ها برای شما واقعیت دارد؟

منطقی که در پاسخ به سوالات به کار می­‌گیرید، نباید خیلی جزئی و مشخص باشد، و حتی تغییر ناپذیر باشد. زیرا با رشد کار و انجمن شما، برنامه­‌ها هم گسترش می‌یابند، بنابراین نیازها و دلایل شما برای جذب داوطلبان نیز تغییر می‌کند.

با این همه پشت همه این دلایل باید منطق حکم‌فرما باشد، یعنی بدانید چه مهارت‌هایی لازم دارید؟‌ چنانچه شما دلایل مشخصی برای کار با افراد داوطلب نداشته باشید، به مشکل برخورد می­‌کنید که نشانه ضعف گروه شما خواهد بود. افراد داوطلب نیز ممکن است احساس غیر مفید بودن کنند و در نهایت انجمن شما را ترک کنند.

۲. ارائه شرح روشنی از خدماتی که از داوطلبان انتظار می­‌رود

زمانی که انجمن شما از دلایل حضور داوطلب‌­ها مطمئن شد باید یک توصیف دقیق از کارهای مورد نیاز بنویسد، نه برای کارهایی که تنها یک بار انجام می‌شوند، اما برای کارهایی که طولانی‌ مدت‌  هستند، یک توصیف مکتوب، بهترین راه برای ارائه جزئیات به داوطلبان است.

۳. شناسایی و جذب داوطلبان

بعد از مشخص شدن شرح وظایف مورد نیازتان، باید افرادی که در این مسیر می‌­توانند به شما کمک کنند را شناسایی کنید و مرحله بعدی قانع‌شان کنید که آن‌ها هم به شما نیاز دارند. این همان پروسه جذب است.

برای این کار ابتدا باید بررسی کنید که که داوطلبان چه انتظاراتی از شما دارند؟ چه کاری می‌خواهند را انجام دهند؟ چه چیزهایی انجام این کارها را برای آن‌ها هموارتر خواهد کرد؟ چه عواملی نقش شما را جذاب‌تر خواهد کرد؟ بهترین راه این است که با شخصِ داوطلب این موضوعات را بررسی کنید.

در ادامه داوطلب را قانع کنید که فعالیت برای انجمن شما برای آن‌ها نیز مفید خواهد بود. بهتر است این فرآیند با اطلاع ­رسانی همراه باشد، برای مثال جلسات اطلاع‌رسانی برگزار کنید، در شبکه‌های اجتماعی فعال شوید، در نشریات محلی و یا مکان‌های اجتماع عمومی نظیر مسجد محل تبلیغ کنید، و بسیاری از راه‌های دیگر. چگونگی انجام این راه‌­ها به تاکتیک­‌ها و بودجه انجمن شما برمی‌­گردد.

۴. انتخاب بهترین‌ها از بین متقاضیان

در جریان شناسایی و جذب افراد داوطلب، ممکن است افراد زیادی با شرایط شما هم­‌خوانی داشته باشند که این عالی است و دقیقاً همان چیزی است که انجمن شما به آن نیاز دارد. اما ممکن است بعضی از این افراد و یا کاری که قرار است انجام دهند، برای نهاد شما مفید و مناسب نباشد.

چرا؟ زیرا ممکن است بعضی از آن‌ها برای انجام کاری که درخواستش را دارند مناسب نباشند، یا حتی بعضی از آنها ممکن است تهدیدی برای انجمن شما باشند. علاوه بر این، نهاد شما در قبال فعالیت‌های دیگر کارکنان مجموعه نیز مسئولیت دارد. در واقع انجمن­‌ها همگی در مقابل اقدامات داوطلبان خود هنگام کار مسئول هستند و باید پاسخگو باشند. بنابراین باید غربال­‌گری کنید. روش‌های متفاوتی برای غربال کردن افراد داوطلب وجود دارند که بعضی از متداول‌ترین روش‌ها شامل:

• یک درخواست مکتوب
• مصاحبه با کارکنان نهاد و داوطلبان
• توصیه نامه‌ها
• سوالات تشریحی اطلاعات بیشتری از داوطلب به شما می‌دهند. این سئوالات ممکن است بخشی از فرم درخواست باشند و یا به صورت جداگانه پرسیده شوند. برای مثال سوالاتی مانند ” چرا می‌خواهید برای این نهاد کار کنید؟” و ” چه ارزش‌هایی کار شما را هدایت می کنند؟”

۵. آشنایی داوطلبان با محیط و وظایف

بعد از غربالگری و انتخاب افراد مورد نظر از میان همه داوطلبان، مرحله بعد باید جلسه معارفه بگذارید و آن‌ها را با نکات اولیه در مورد انجمن، فلسفه وجودی آن، رویه‌ها و اخلاق کاری و انتظاری که از آن‌ها دارید، آشنا کنید. اگر با تعداد زیادی داوطلب سروکار دارید، افراد نیاز به آموزش اساسی دارند، و یا برنامه‌هایی که دربردارنده رابطه بلند مدت با انجمن باشد.
بهتر است این معارفه و آشناسازی در یک جلسه رسمی انجام  شود و شامل بازدید از محوطه و معارفه با کارکنان هم باشد. هم‌­چنین بهتر است هم‌زمان مطالب مکتوبی مانند راهنمای آموزش داوطلبان، و یا بروشورهایی درباره کار گروه نیز به داوطلبان داده شود.
علاوه بر آن، برای هر داوطلب، فرمی کوتاه که شامل شرح وظایف و مسئولیت‌ها، قوت‌ها و صلاحیت‌های کاری داوطلب، زمان توافق برای همکاری داوطلبانه و همچنین هر نوع ملاحظات و توافقات برای همکاری آماده شود. این فرم به منزله یک توافق مدون و مکتوب، باید به امضای مسئول هماهنگی و شخص داوطلب برسد.

۶. آموزش داوطلبان

چنانچه وظایف و مسئولیت‌های پیچیده‌ مورد انتظار است، نیاز به آموزش گسترده نیز ضروری است. به عنوان مثال اگر یک جشنواره فرهنگی کودکان در پیش باشد، درباره شیوه رفتار با کودکان باید آموزش ببینند.

۷. نظارت بر روی کار داوطلبان

درست است که داوطلبان از شما حقوق نمی‌گیرند، اما این به معنی نیست که آن‌ها را به حال خود رها کنید و هیچ نظارت برکار آن‌ها نداشته باشید. نگران نباشید، خیلی از افراد، به خصوص جوانان، به زمان داوطلبی خود به عنوان فرصتی برای آموختن نگاه می‌کنند و این مشاوره‌ها می‌تواند به رشد حرفه‌ای داوطلب کمک کند. علاوه بر این، انجام چنین کارهایی می‌تواند بخشی از رزومه یا سابقه کاری و شغلی آن‌ها باشد و بنابراین بسیار مهم است تا فردی به عنوان مسئول هماهنگی داوطلبان بر کار نظارت دقیق داشته باشد.

۸. آماده‌­سازی تدابیری برای حفظ داوطلبان

وقتی افرادی متخصص را پیدا می‌کنید تا با شما همکاری کنند، بهتر است برای حفظ آنها تلاش کنید.  یک برنامه موفق خودش بهترین راه برای حفظ داوطلبانی است که با آن برنامه کار می‌کنند. زیرا افراد دوست دارند تا احساس کنند در یک برنامه مفید مشارکت دارند، نه اینکه وقت خود را در یک نهاد بی‌کفایت تلف کرده باشند.

۹. ارزیابی برنامه خود

نکته مهم این است که در یک برنامه جامع برای استفاده از داوطلبان، باید کیفیت کار آنان ارزیابی شود. یعنی که ببینید تا چه حد به اهداف دست می‌یابند، تا چه حد کار آن‌ها به انجمن شما کمک می‌کند و به وظایف خود عمل می‌­کنند. بیشتر اوقات، داوطلبان هر شش ماه و یا یک سال ارزیابی می‌شوند.

۱۰. قدردانی از تلاش‌ها و موفقیت‌های داوطلبان

این یک نیاز ذاتی انسان­‌ها است که دوست دارند تلاش‌هایشان به چشم بیاید. اگر کسی احساس کند که وجودش برای یک نهاد مهم است، احتمال بسیار بیشتری وجود دارد که فعال باقی بماند.

راه‌های متفاوتی برای قدردانی از کارهای داوطلبان وجود دارد که بعضی از راه‌های متداول شامل:

• جایزه‌ها ( مانند لوح یادبود و تقدیر نامه‌ها)
• جشن‌ها، مانند مهمانی ناهار و یا شام.
• اطلاع‌رسانی، شما می‌توانید ” داوطلب ماه”‌ را انتخاب کرده و مطلبی را در خبرنامه داخلی نهادتان به او اختصاص دهید، و یا می‌توانید مطلبی راجع به او به عنوان یک داوطلب نمونه به چاپ برسانید.
• ابراز توجه، مثلاً با اسم کوچک با آن‌ها سلام و احوال‌پرسی کنید. افراد دوست دارند خودشان و تلاش‌هایشان به یاد آورده شوند.
• قدردانی، لبخند و حتی گفتن جمله “متشکرم” ساده را فراموش نکنید.
• افزایش یا ارتقای مسئولیت‌ها، بعضی اوقات ممکن است شما از یک داوطلب بخواهید مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرد، و یا حتی یک کار با حقوق به او پیشنهاد دهید.

کارهای داوطلبی؛ اوج همدلی بین انسان­هاست!

داوطلب شدن می‌تواند در زندگی هر کسی یک تجربه بسیار ارزشمند باشد، چه برای شخصی که وقت و نیرویش را در اختیار یک انجمن می‌گذارد و چه برای سازمانی که این خدمات را دریافت می­‌کند. بسیاری از افراد تمایل دارند تا به سازمان‌های مختلف کمک کنند، به خصوص در مواقع موقوع زلزله، سیل و… آن هم در صورتی که بدانند تلاش‌شان مفید است.
کافی است دانش و اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشید تا هم به حقوق خودتان آگاه باشید و همچنین بتوانید مکان­‌های بهتری را برای ارائه خدمات­‌تان انتخاب کنید.

رسانه تاب آوری ایران