تاب آوری زنان
تاب آوری زنان
در واقع این ظرفیت بسیار آشکارتراز آن است که بتوان پنهانش نامید. زنان همیشه علاوه بر پرورش توانایی های خود وظیفه و مسئولیت مراقبت و محافظت از دیگران را نیز به نوعی بعهده داشته اند، پرورش و توسعه نهایی هرخانواده و اجتماعی در ارتباط مستقیم با اقتدار و توانایی زنان آن اجتماع است. و این صرف نظر از جملات متعارف در قاموس فمینیستی پذیرفتنی است.
در هرحال مراقبت و پروررش دیگران برای زنان یک صفت به شمار آمده و این مهم به نتیجه بهینه نخواهد رسید مگر اینکه گام های نخستین در توسعه توانایی های زنان برداشته شده باشد و این قدرت و توان مقابله و برآمدن از عهده این مسئولیت خطیر همان است که خداوند در وجود ایشان به ودیعه نهاده است.
توسعه تاب آوری و تاب آوری زنان
توسعه تاب آوری امکان مقابله بهتر و امیدواری بیشتری را نسبت به آینده فراهم ساخته است. چالش های عمده زندگی زنانه اعم از ازدواج، تحصیل، اشتغال و همسری و مادری، آسیب پذیری بیشتر در سوانح و بلایای طبیعی و تصادفات و سوانح عمده ترین مسایل و مشکلاتی هستند که تاب آوری زنان را به چالش می کشند.
تاب آوری برای بسیاری از زنان قدرت و مهارتی آموختنی و ضروری است اگرچه این برای مردان هم ضروری به نظر می آید اما زنان برای غلبه بر موانع و سازگاری و سازندگی خود و خانواده به توانایی بیشتری نیازمندند.
وجه غالب تاب آوری زنان زندگی معنوی است.
سالانه بیش از دویست میلیون زن از بحرانهای مختلف و بلایا و سوانح متعدد صدمه می بینند و چنانچه صدمات ناشی از آسیبهای اجتماعی و … به آن اضافه کنیم در می یابیم که برنامه هایی برای توانمندسازی و تقویت تاب آوری زنان لازم است که از انتشار و تسری آسیب جلوگیری کند.
مولفه های تاب آوری زنان
تاب آوری زنان می تواند شامل مولفه هایی بدین قرار باشد:
- پذیرش، جذب و تعدیل مخاطرات و آسیب ها
- یادگیری رشد در شرایط پرتنش
- تشخیص و پرورش توانایی و استعدادهای خاص
- تمرین و مدیریت خشم و استرس
- پرورش و کاربست شوخ طبعی و طنز
- یافتن معنا در بحران ها
- تحمل تنهایی و شکست های عاطفی و اجتماعی
- شناسایی و تشخیص دوره ها و بخش های پرتنش زندگی
و صد البته بصورت اقتضایی می توان مولفه های دیگری از تاب آوری را در این اولویت ها لحاظ کرد. اما وجه غالب تاب آوری زنان زندگی معنوی است.
تقویت و توسعه تاب آوری زنان
زنان تاب آور سرمایه های واقعی عبور از چالش های اجتماعی و خانوادگی هستند. اگر چه تاب آوری بر ایمنی کامل دلالت نمی کند و وجود عوامل آسیب زا و خطرناک احتمال وقوع صدمه را افزایش می دهد اما از جهت دیگر می توان گفت که آسیب پذیری و خطر هم مترادف نیستند. بنابراین در شرایط پُرخطر هم می توان با منطق تاب آوری جان سالم بدر برد و زندگی بارور و سرشاری رقم زد.
مخاطرات، بلایا و سوانح طبیعی و آسیب های اجتماعی همیشه بوده و هست از طرف دیگر رشد فن آوری نیز با خود آسیب های متنوع و متعددی همراه دارد که بخش عمده آنها بصورت واقعی یا از کنترل خارج یا غیر قابل پیش بینی است. در این میانه تنها راه باقی مانده تقویت و توسعه تاب آوری زنان است.
زنان تاب آور
زنان تاب آور علاوه بر خودکنترلی و خودکارآمدی به خوبی از عهده عوامل موثر بر رشد و کیفیت سلامت و بهزیستی روانشناختی خویش آگاه هستند و از آن بهره میگیرند.
زنان تاب آور در یافتِ حمایت و مشارکت اجتماعی نیز توانایی ویژه و چشمگیری از خود نشان می دهند.
اغلب اوقات آسیب پذیری زنان قابل رویت نیست اما صدمات و آسیبها را میتوان به خوبی مشاهده کرد. این نکته بسیار حایز اهمیت است که آسیب پذیری را بعنوان یک صفت همیشگی و دایم همراه خود بدانیم این باعث می شود که با هشیاری بیشتر و مسئولانه تر رفتار کنیم.
در نظر داشته باشیم که با توسعه تاب آوری زنان می توان سطح آسیب پذیری هر جامعه ای را کاهش داد.
در خاتمه متذکر می گردد، صرف نظر از آسیبهای اجتماعی خاص، ایران در میان ده کشور سانحه خیز جهان است و می بایست به توسعه و تقویت تاب آوری زنان کماکان توجه ویژه داشت.
رشد طلاق و مسایل و مشکلاتی که به تبع آن پیش خواهد آمد نیز از جمله دلایل دیگر بر ضرورت توسعه و تقویت تاب آوری زنان است.
نویسنده: محمدرضا مقدسی
(مدیر سایت خانه تاب آوری)
