تاب آوری بیماران مبتلا به سرطان: تشخیص سرطان و تحمل دوره درمان همراه با اندوه و استرس قابل توجهی است که منجر به پیامدهای منفی روانشناختی طولانی مدت می گردد. اما علی رغم این ناراحتی ها، بسیاری از بیماران سرطانی ، تاب آوری چشمگیری را از خود نشان داده اند. مطالعات در این زمینه نشان داده که بیماری سرطان و دوره درمان آن می تواند فرصتی برای رشد فردی باشد همان طور که افزایش سلامت روانی و عاطفی به طور بالقوه می تواند با سازگاری بیشتر با بیماری مرتبط باشد.
تاب آوری بیماران مبتلا به سرطان
در دهه های اخیر مستندات بسیاری منتشر شده است که نشان می دهد مسائل جدی زندگی و بیماری های تهدید کننده منجر به ناراحتی های روانی می شوند اما در عین حال تغییرات مثبتی را نیز موجب می گردند. در این حوزه، گروه های متعدد پژوهشی مفاهیمی همچون بهره یابی، رشد فردی از طریق “تقابل سازنده” ، رشد در اثر استرس، رشد در اثر بلایا، و رشد پس از وقوع حادثه را تعریف نموده اند. این تعاریف می توانند به عنوان مسیرهای غیر مستقیم تاب آوری تلقی شوند چون تعدیل و تطبیق روانشناختی با فرآیندهای روانشناختی تهسیل و اجرا می گردد.
در حوزه بیماری سرطان، تاب آوری به صفات مراقبتی فردی و خصوصیات شخصی اطلاق می گردد که قابل تغییر بوده و فرد قادر است با بیماری سرطان خود به نحو موفقیت آمیزی سازگاری پیدا نماید که معنای و هدف زندگی، حس انسجام، مثبت اندیشی، احساسات مثبت، عزت نفس، خود کارآمدی، انعطاف پذیری شناختی، انطباق، حمایت اجتماعی و معنویت را شامل می شود.
محققین در مطالعاتشان تاب آوری را نوعی ساز و کار پویا می دانند که به مرور زمان تغییر می یابد و متاثر از شرایط زندگی، محیط پیرامونی فرد، عوامل زمینه ای و موقعیتی می باشد. چند ماه اول پس از تشخیص سرطان ، دوره ی زمانی حساس تلقی شده که با تغییرات فیزیکی، روانی، اجتماعی، روحی و وجودی همراه می باشد.
در این دوره فرد با نگرانی هایی پیرامون سلامتی و امنیت، ترس هایی پیرامون وابستگی، استقلال از دست رفته و مرگ دست و پنجه نرم می کند. این نگرانی های ناشی از تشخیص تومور اغلب در حس عمومی افراد در باره نظم و هدف زندگی اختلال ایجاد کرده اما آن ها را مجبور می کند تا به دنبال معنای جدیدی در زندگی خود بگردند زیرا که آن ها به دنبال درک بیماری و شناخت بیشتر آن هستند تا بتوانند خود را با شرایط جدید تطبیق دهند.
این معنا سازی، مدلی مفهومی است که در تلاش است سازگاری فرد با تجربه بیماری اش را توصیف نماید. ادبیات جدید در حوزه تاب آوری ، معنا سازی یا مفهوم سازی از معنا را نوعی فرآیند رفتاریِ تنظیم انطباقی می شناسد تا یک خصیصه فردی. پارک و فولکمن دو نفر از محققین در این زمینه بین معنا به عنوان “روند کنار آمدن” و معنا به عنوان “پیامد کنار آمدن” تفاوت قائل هستند.
معناسازی به صورت روند کنار آمدن با بیماری نشانگر تلاش هایی برای تعدیل عدم تناسب بین معنای موقعیتی (معنا در بستر یک رویداد خاص) و معنای جهانی (اهداف و باورهای جهانی) است. بنابراین معناسازی به عنوان نتیجه فرآیند موفقیت آمیز کنار آمدن تلقی شده که به تنهایی عنصر مهمی برای تاب آوری است.
رشد پس از وقوع حادثه – نوعی تاب آوری غیر مستقیم – زمانی رخ می دهد که آن حادثه همراه با سطحی از استرس است که به اندازه کافی تهدیدی برای زندگی فرد و تخریب باورهای او باشد. در نتیجه، این رشد تغییرات ذهنی مثبت روانشناختی نسبت به واقعه ای آسیب زا یا بحران شدیدی است که فرد آن را تجربه کرده است.
مواجهه با بیماری سرطان استرس زیادی را ایجاد می کند و در نتیجه ی آن، شخص مبتلا شروع به موشکافی دقیق موقعیت خود در دنیا و به طور کلی در جهان بینی خود خواهد کرد. این تغییرات شامل بینش جدید، و اصلاح باورها جهت بازتاب حقیقت جدید فرد خواهد بود مانند قدر زندگی را بیشتر دانستن، تغییر و تجدید اولویت های زندگی، افزایش حس قدرت فردی، بهبود روابط اجتماعی، درک احتمالات جدید، ایجاد حس عمیق تر از معنویت و معنای شخصی، افزایش مراقبت جسمی، تغییرات رفتاری مثبت مرتبط با سلامتی و تقویت کنترل احساسات.
حمایت اجتماعی نیز در واقع مساعدت خانوده، دوستان و متخصصین، و یا مفهوم عشق، احترام و ارزش قائل شدن برای افراد است. شواهد علمی ارتباط معناداری را بین حمایت اجتماعی و سلامت به صورت بهبود سلامتی و کاهش استرس و اندوه در بیماران مبتلا به سرطان نشان می دهد. بیماران با انواع مختلف سرطان که دسترسی پایداری را به پشتیبانی اجتماعی داشته اند از خود تاب آوری بیشتر و اضطراب کمتری را نشان داده اند.
کنار آمدن با سرطان عنصر حیاتی در ایجاد تاب آوری است. بر طبق تحقیقات افرادی که از راهبردهای سازگاری با بیماری نظیر ارزیابی مثبت، پیگیری حمایت اجتماعی، سازگاری مبتنی بر مشکل، کنار آمدن به کمک مذهب استفاده کرده اند کیفیت بالاتر زندگی و اضطراب کمتری را گزارش داده اند.
مثبت اندیشی، امیدواری و معنویت نیز نتایج منفی درمان در افراد مبتلا به سرطان را کاهش داده است. خصوصا اینکه پژوهشگران شش راهبرد را برای افزایش امیدواری ارائه کرده اند: ایجاد و حفظ روابط، مثبت نگر ماندن، زندگی در زمان حال، پرورش کمالات، احساس ارتباط معنوی و انتظار زنده ماندن.
نکته پایانی این که بسیاری از افراد پس از تشخیص بیماری سرطان و جستجوی معنا در زندگی شان، حس معنویت را در خود پرورش داده و باورهای مذهبی شان رشد کرده است که در نتیجه تاب آوری شان نیز افزایش یافته است.
منبع:
Resilience in Cancer Patients.mhtml
