آسیب های روانی متأثر از عوامل متعددی است و آن چه بیش از همه، عامل گسترش و مانایی آسیب ها می شود، وعده های رویایی اما غیرمسوولانه ای است که از تریبون های مختلف منتشر می شود در حالی که عملی شدن آن در هاله ای از ابهام است. در نتیجه اعتماد عمومی افراد را خدشه دار کرده و عطر ناامیدی می گستراند.
همانگونه که سلامت روح و روان در کنار سلامت جسمی، ارتقا دهنده کیفیت زندگی افراد جامعه است.وعده های انتخاباتی عملگرایانه و نقش بسزایی در ایجاد فضای امید و اعتماد در جامعه دارد و از عوامل افزایش سلامت روح و روان افراد به شمار می رود.
موضوعی که «سید حسن قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی چندی پیش عنوان کرد وی در پاسخ به پرسشی درباره نقش فضای انتخابات در سلامت روان مردم گفت: انتخابات مانند هر مقوله دیگری می‌تواند سبب آسیب سلامت روان یا ایجاد امید و نشاط در بین مردم بخصوص جوانان شود و افرادی که در انتخابات با برخی وعده‌ها سطح توقعات مردم را بالا می برند، باعث بروز آسیب های روحی و روانی در جامعه خواهند شد.
وی ادامه داد: باید شعارهایمان در انتخابات در حد شرایط کشور باشد و واقعیت‌ها را به مردم بازگو کنیم زیرا هیچ چیز بهتر از راستی و درستی نیست.
به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران؛ «سید حسین موسوی چلک» رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران هم در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا، ضمن تاکید بر رابطه وعده های تو خالی با افزایش ناامیدی در جامعه گفت: سلامت روان و ایجاد امید و نشاط در جامعه، بیش از هر چیزی باید دغدغه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باشد و این کار، تنها از طریق صداقت در گفتار و عمل به وعده های قابل اجرای نامزدها دست یافتنی است.
متن کامل گفت وگو با موسوی چلک به شرح زیر است:
**ایرنا: با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری، بازار وعده ها و شعارهای نامزدها گرم تر شده است. به نظر شما این وعده ها تا چه میزان، بر سلامت روح و روان افراد جامعه تاثیر دارد؟
**موسوی چلک: عرف در همه انتخابات ها بر این محور می چرخد که نامزدها برای کسب آرای بیشتر، وعده و وعیدهایی می دهند که برخی از آن ها، قابل تحقق و برخی دیگر حتی در حیطه اختیارات نامزد مورد نظر نیست. در این میان، اشتغال چند میلیونی، افزایش سه برابری یارانه و پرداخت مستمری بیشتر، میدان مانور نامزدها است که بر آن تمرکز می کنند و با این کار، در واقع انتظاراتی را در افکار عمومی به وجود می آورند. پس می توان گفت وعده های نامزدها، تاثیر بسزایی در افزایش اعتماد یا سلب آن در میان شهروندان دارد.
**ایرنا: چه زیرساخت هایی عامل بیان وعده های توخالی از سوی نامزدها می شود؟
**موسوی چلک: اساس و منطق کار بر این استوار است که نامزدها با تکیه بر ظرفیت ها، فرصت ها و تهدیدهایی که وجود دارد، وعده هایی را بدهند که در صورت پیروزی در انتخابات، بتوانند در جهت اجرایی کردن آن، گام های عملی بردارند.
دلیل ارایه قول ها و وعده های غیر عملی این است که نامزدها یا شناخت کاملی نسبت به وعده ها ندارند یا عملی شدن وعده ها را خیلی ساده می پندارند. اینجا است که شاهد وعده افزایش سه برابری یارانه هستیم. غافل از این که همین یارانه کنونی هم با مشقت و زحمت فراوانی پرداخت می شود.
ایجاد اشتغال هم وعده ای است که نیاز به برنامه ریزی و فراهم کردن زیرساخت های لازم دارد. چرخه ای است که با پول حل شدنی نیست و تا زمانی که بستر مناسب فراهم نشود، اجرایی شدن آن محال است.
**ایرنا: به نظر شما عوارض و آسیب های اجتماعی ناشی از وعده های توخالی چیست؟
**موسوی چلک: متاسفانه آنچه در مناظره ها و تبلیغ های انتخاباتی نامزدها از نظرها دور می ماند، عواقب عملی نشدن این وعده ها و تاثیرآن بر روح و روان افراد جامعه است؛ انتظاراتی که ناامیدی مردم نسبت به مدیران حکومتی را افزایش می دهد. به عنوان مثال، وعده سه برابر شدن یارانه، مطالبات دهک ها را افزایش می دهد و بر تعداد افراد پشت نوبت سازمان های حمایتی می افزاید. همچنین افراد را از خلاقیت و بالفعل شدن استعدادهایشان بازمی دارد.
شکاف بیشتر میان ملت و حاکمیت هم از دیگر تبعات وعده های دروغینی است که موجبات نارضایتی و ناامیدی را فراهم کرده اند. بنابراین باید واقع بینانه تر به این امر توجه شود و افراد را ملزم کرد تا از ظرفیت های کشور برای ارتقای شاخص های مردم استفاده و تلاش کنند وعده ها، عملیاتی شوند و از وعده های نشدنی بپرهیزند.
**ایرنا: موضوع تخریب و تبلیغ ناامیدی که در مناظره ها و تبلیغات نامزدها شاهد آن هستیم، تا چه میزان بر جلب یا سلب اعتماد عمومی موثر است؟
**موسوی چلک: هر نامزدی با یک استراتژی وارد میدان رقابت انتخابات می شود، یکی استراتژی پرسش پرسیدن را مدنظر می گیرد، دیگری نه به نفع و نه علیه نامزد رقیب صحبت می کند و دیگری از عملکرد خود دفاع می کند.
اما آن چه که قبیح و مورد پذیرش جامعه نیست، تمرکز بر نکاتی است که اخلاق را جریحه دار می کند مانند بکار بردن گزارش ها یا نکات غیرواقعی با هدف کنار زدن رقیب. همانند آن چه متاسفانه در نخستین مناظره نامزدها شاهد بودیم. این که تا پرسشی پرسیده می شود به سرعت حالت تدافعی گرفته و بدون توجه به پرسش، مطالبی از پیش آماده را ارایه دهیم یا در واقع فرار رو به جلو را در پیش بگیریم نکته ای غیراخلاقی به شمار می رود. روش هایی که در گذشته هم تکرار شده و جواب نداده است.
از نگاه آسیب شناسی اجتماعی هم باید گفت این برخوردهای نامزدهای انتخاباتی، بیش از هرچیزی در اذهان عمومی باقی خواهد ماند و در صورت پیروزی در انتخابات هم، مردم هرگز فراموش نخواهدن کرد.
**ایرنا: از دیدگاه شما، خصوصیات یک مناظره گیرا و اعتماد آفرین چیست؟
**موسوی چلک: مناظره ای که در آن رعایت اخلاق شود بهترین مناظره خواهد بود. به این معنا که در آن نقد یا انتقاد به موقع مطرح شود و تخریب جایگاهی نداشته باشد. نقدی که هم بیان نقاط قوت باشد و هم نقاط ضعف.
سیاه نمایی در مورد عملکرد رقیب هم مورد پذیرش مخاطب نیست چرا که قضاوتی که مخاطب از مناظره ها خواهد داشت قضاوتی کاملا یک سویه و تشدید کننده افسردگی و ناامیدی در جامعه خواهد بود. ناامیدی که منجر به عدم مشارکت مردمی در تصمیم گیری های مهم و کاهش سرمایه های اجتماعی می شود؛ در نتیجه جامعه توانایی طی کردن مسیر توسعه و پیشرفت را از دست خواهد داد.
باید این واقعیت را پذیرفت که اعتماد مردم به حکومت، باعث پویایی نظام حکومتی در سطح کلان می شود. چرا که باور و اعتماد عمومی، انگیزه حضور و مشارکت سرمایه های اجتماعی را دوچندان می کند و دولتمردان با تکیه بر آن، می توانند در تمامی عرصه ها پیروز از میدان خارج شوند.
نکته آخر این که ورود به عرصه انتخابات بدون درنظر گرفتن برنامه های اجتماعی برای نامزدهای انتخابات، یک خطای استراتژیک است. البته سیاسی کردن حوزه اجتماعی و فرهنگی نیز به همان اندازه بی تفاوتی به آن ، خطا به شمار می رود.
