این همه خشونت نشانه خوبی برای جامعه انسانی نیست

هریک از ما که صبح از خانه به سمت محل کار حرکت می کنیم در طول مسیرشاهد رفتار های مختلف کلامی و غیر کلامی در تعامل مردم با یکدیگر هستیم. یکی از تلخ ترین صحنه هایی که می بینیم رفتار هایی است که نشانه ایی از خشونت دارند و کمتر هم اتفاق می افتد که این نوع رفتار ها را که  شامل نزاع های فردی، توهین به دیگران، و … مشاهده نکنیم و یا در طول روز بطور رسمی و غیر رسمی اخبار مربوط به خشونت را در  اخبار رسانه ها و فضاهای مجازی نشنویم و نبینیم. آمار ارائه شده توسط سازمان پزشکی قانونی در سه ماهه اول سال ۱۳۹۶ نشان می دهد که تعداد ۱۵۳۸۸۵ پرونده با موضوع نزاع به این سازمان ارجاع شده بود که آمار بالایی است که از این رقم تعداد ۴۹۵۹۷ پرونده مربوط به زنان و ۱۰۴۲۸۸ پرونده مربوط به مردان است که شکایت کرده اند و برای بررسی واظهار نظر به مراجع قضایی به پزشکی قانونی در سراسر کشور معرفی شدند.  با این توضیح که کمتر اتفاق می افتد که مردم برای درگیری های فردی مسیر پاسگاه، و دادگاه را انتخاب کنند مگر  این که شرایط حاد باشد. پس نباید به همین آمار ها دل مان را خوش کنیم چون حال و روز خشونت و رفتار های متناسب با آن خیلی خوب نیست. به نظر می رسد به نداشتن مظام رصد خشونت در کشور اعم از نزاع های فرئدی، دسته جمعی، انواع خشونت های خانگی، تخریب اموال عمومی و.. همین طور دشواری ثبت همه انواع خشونت اعم از جسمی، جنسی، عاطفی و اقتصادی و غفلت موجب شده که  بپذیریم که آمار های واقعی خشونت از آمار های ثبتی و رسمی ارایه شده توسط دستگاه های مرتبط بر اساس تعداد مراجعین به آن دستگاه و مراکز مرتبط  بیشتر است.در آمار پرونده های قضایی هم معمولا تعداد پرونده های مرتبط با خشونت جزء سه اولویت اول از  نظر فراوانی  این نوع پرونده ها بوده و هست.آمار همین سازمان نشان می دهد که فقط در سال ۱۳۹۶ تعداد ۵۴۴۴۷۰ پرونده مربوط به نزاع  به سازمان پزشکی قانونی ارجاع شده بود.

منطق مدیریت ایجاب می کند که  موضوع کنترل وکاهش خشونت (در همه اشکال آن) به دلایل مختلف و پیامد های ناگواری که دارد باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در حــال حاضــر عوامــل مختلفــی باعــث بــروز خشــونت در جامعه م شــود. گرچه نمی توانیــم بــه یــک عامــل اشــاره کنیــم پچون پدیده های اجتماعی تک عاملی نیستند لذا  مجموعه یا  شــبکه ای از عوامل در پدیده عاملی به نام خشــونت نقش دارند اما برخی از عوامل مهم و کلیدی در این حوزه شامل موارد زیر می شود:شکست های مختلف و متعدد در حوزه هــای مختلف از جمله اقتصادی شــغلی، خانوادگــی، روابط بین فردی  و در زندگی اجتماعی می تواند یکی از عوامل مهمی برای بروز خشونت در جامعه باشد.در کنار این عامل نباید از تاثیرات ناکارآمد شرایط کلی جامعه در حوزه سلامت روانی واجتماعی هم غفلت کرد.تاملی بر آمار های ارایه  شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حوزه سلامت روان  مبنی بر این که بین ۲۳ تا ۲۵ درصد مردم حداقل یک اختلا روانی را دارند،گویای این است که باید خیلی نگران بود و یکی از عوامل بروز این نوع رفتار های خشونت آمیز از جمله اقدام به خودکشی که نوعی از خشونت هستند، می تواند همین اختلالات باشند. به عنوان مثال: فردی که به دلیل داشتن اختلال روانی زمینه آزار فرزندش را و یا همسرش را فراهم می کند. عامل دیگر  فقدان و یا ضعــف در مهارت کنترل خشــم است که می تواند نقش بسیار مهمی در کنترل خشنم و یا بروز و شیوع آن داشته باشد. به گونــه ایی که اگر این مهارت در دوران کودکی و نوجوانی به خوبی و  بموقع وبار وش های جذاب و متنوع آموزش داده شــود و به درســتی یاد بگیریم کــه چگونه خشــم مان را کنتــرل کنیم که نــه به خود نه به دیگران آســیب برسانیم شاهد خشــونت کمتری در  محیط های اجتماعی و خانه و فضاهای عمومی خواهیم بــود. نکته بعــدی بحث تاب آوری اجتماعی اســت، جامعه ای که در در شــرایط ســخت  مــردم تسلط بیشتری در استفاده از این مهارت داشته باشــند، طبیعتا رفتاری که نشــانه خشونت باشد کمتر مشاهده خواهد شد. مولفه دیگری که در افزایش یا کاهش خشونت تاثیر گذار است موضع شادی  و نشاط اجتماعی است. براین باورم که در جامعه ای کــه شادی های و نشــاط اجتماعی نهادینه شــده باشد، باز هم خشــونت در آن، کمتر بروز خواهد کرد. همچنیــن باید به موضوع مدارای اجتماعی اشــاره کنید. مدارای اجتماعی به لحنی ساده یعنی تحمل شرایطی که باب میل ما نیســت اما در آن شــرایط ما شــاهد بروز رفتار خشــونت آمیز نخواهیم بود لذا تحمل افراد در این شــرایط آسانتر خواهد بود.

ضمن این که  موضــوع ســرمایه اجتماعــی هم در حوزه خشونت می بایست مورد توجه قرار گیرد. جامعــه ای کــه در آن ســرمایه اجتماعــی بالا باشــد، کیفیت روابط بین مــردم مطلوب خواهــد بــود، در نتیجــه آســیب های اجتماعــی و جرایــم کمتــری را شــاهد خواهیم بود که خشــونت خود یکی از مؤلفه های این آســیب اجتماعی یا جرایم محسوب می شود.فراموش نکنیم که در جامعه ایی که خشــونت به اشکال مختلف وجود داشته باشد، امنیت روانی  اجتماعی هم آن گونه که بایسته و شایسته یک زندگی سالم و رضایت بخش است،نخواهد بــود.. به همین دلیل انتظار می رود از همه ظرفیت ها برای بالا بردن ســواد اجتماعی مــردم، فراگیر کردن مهــارت تاب آوری و مهارت کنترل خشــم و سایر مهارت های زندگی و ارتباط اجتماعی ، نشــاط اجتماعی و در نهایت ارتقای ســامت روانی و اجتماعی استفاده شود.