آشنایی با رشته مددکاری اجتماعی در ایران

اصول عدالت اجتماعی،حقوق بشر، مسولیت جمعی و احترام به تفاوتها جایگاه مرکزی برای مددکاری اجتماعی دارند. مددکاری اجتماعی با تکیه بر نظریات مددکاری اجتماعی، علوم اجتماعی، علوم انسانی و دانش بومی، افراد و ساختارها را در بررسی چالشهای زندگی و تقویت بهزیستی درگیر می کند”

نخستین ویژگی موجود در اکثر تعاریف از مددکاری اجتماعی، اینست که مددکاری اجتماعی را بعنوان “حرفه” معرفی می‌کند. از نظر محتوایی بین”حرفه” و “شغل” تفاوت وجود دارد. در تبیین حرفه می توان به این بسنده کرد که برای تصدی یک حرفه “دانستن” کافی نیست بلکه توانستن نیز لازم است.

استعداد لازم برای انتخاب رشته مددکاری اجتماعی

استعداد فرد جهت احراز حرفه مددکاری اجتماعی از سه جنبه قابل بررسی است. بعد اول، بعد جسمانی است یعنی باید شرایط فیزیکی فرد مستعد پذیرش این حرفه باشد. یعنی دارای قدرت تکلم و قدرت بیان نسبی باشد از قدرت بینایی و توان حرکتی محروم نباشد. بعد دوم از نظر استعداد عاطفی – روانی است. داوطلب حرفه مددکاری اجتماعی نه تنها از لحاظ رفتاری و روانی می بایست در حد طبیعی باشد، بلکه از نظر عاطفی و شخصیتی نیز می بایست در حد قابل قبول قرار داشته باشد.بعد سوم استعداد فرهنگی- اجتماعی است کسی که داوطلب ورود به حرفه مددکاری اجتماعی است، باید از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشد. وضعیت مطلوب و قابل قبول برای تصدی مددکاری اجتماعی قرار گرفتن در پایگاه اجتماعی مناسب است. به بیان روشن و ساده یعنی “درد آشنا” بودن داوطلب است.

مهارت

در مددکاری اجتماعی جایگاه ویژه‌ای دارد که بدون کسب آن نمی توان در کسوت مددکاری وارد شد. در حقیقت، منظور از “مهارت” کسب تجارب عملی است، یعنی مددکار اجتماعی با تمرین و کارورزی میتواند تبحر لازم را در کار با موقعیتهای مختلف کسب کند. آنچه، مددکار اجتماعی را برای مقابله با وضعیتهای مختلف توانمند می کند تجارب عینی حاصل از کارورزیهاست.

دانش های خاص

مددکاری اجتماعی از دیدگاه بسیاری از صاحبنظران و متفکرین این حرفه، یک حالت “بین رشته ای ” دارد. یعنی با استفاده از علوم مختلف و کاربردی کردن و تلفیق آنها با مباحث خاص مددکاری اجتماعی، توان علمی لازم را بدست میدهد. از دانش های مورد نیاز میتوان به دانستن علوم جامعه شناسی، روان شناسی ، علوم سیاسی، محیط زیست، پزشکی و اقتصادی و…. اشاره کرد.

مددکاری اجتماعی در دانشگاههای ایران

رشته مددکاری اجتماعی در این در سه مقطع، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و در دانشگاههای وزارت علوم (دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه یزد ، دانشگاه آزاد و دانشگاه علمی کاربردی، پیام نور و..) و دانشگاههای وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی (دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و علوم پزشکی اصفهان ) تدریس می‌شود. و پذیرش دراین رشته در دانشگاههای دولتی از طریق برگزاری آزمون کنکور می‌باشد.

برخی از دانشگاههای دارای رشته مددکاری اجتماعی در ایران

مددکار اجتماعی کیست؟

فردی که دارای حداقل مدرک کارشناسی رشته مددکاری اجتماعی باشد و برای ارائه خدمات تخصصی خود به افراد جامعه بعنوان مددکار اجتماعی در موسسات دولتی، خصوصی و یا سازمان مردم نهاد مشغول به فعالیت باشد.

وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان رشته مددکاری اجتماعی

بسته به مقطع تحصیلی فرد و شهر محل سکونتش وضعیت بازار کار فارغ التحصیلان این رشته متفاوت می‌باشد.مددکاران اجتماعی می‌تواند در بخش دولتی مانند استانداری، فرمانداری، مدارس، بیمارستانها، دادگاهها، زندانها و در بخش خصوصی و سازمانهای مردم نهاد مانند کلینیک‌های مشاوره، کلینیک های مثبت زندگی، مراکز نگهداری سالمندان مشغول به فعالیت شوند. اما آنچه در ایران باعث دلسردی فارغ التحصیلان رشته مددکاری اجتماعی در ایران شده شرایط احزار پست مددکاری اجتماعی در بسیاری ازآزمونهای بخش دولتی و خصوصی می‌باشد که به جز مددکاران اجتماعی سایر رشته های یاورانه مانند مشاوران و روانشناسان نیز می‌تواند در آزمونهای استخدامی مددکاری اجتماعی شرکت کنند و هم کنون بیش از نیمی از پست های مددکاری اجتماعی در بخش های دولتی و خصوصی توسط فارغ التحصیلان غیر رشته مددکاری اجتماعی اشغال شده است.

تهیه و گردآوری:

پروانه خفتان؛ کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی
عضو شورای نویسندگان مددکاری اجتماعی ایرانیان